Qurani Kərimdə deyilir: “Ey iman gətirənlər! Oruc tutmaq sizdən əvvəlki ümmətlərə vacib edildiyi kimi, sizə də vacib edildi.” Digər ayədə deyilir: “Ramazan ayında olanlar oruc tutmalıdırlar. Amma səfərdə olan, yaxud xəstə olan kəslər digər günlərdə onun əvəzinə oruc tutsunlar.”

Qurani-Kərim orucun öncəki dinlərdə olmasını açıq şəkildə bəyan edir: "Oruc sizdən öncəkilər üçün də vacib edilmişdir." Həmçinin, qədim və hazırkı Əhdi-Ətiq və Əhdi-Cədidlərdə də bu məsələyə işarə olunmuşdur.

Qəməri ayları ilin fəsillərinə təsadüf etmirsə, bunun eybi yoxdur, çünki qəməri ilin təyini günəşin hərəkəti və fəsillərin yaranmasına əsaslanmır. Biz bayram və matəm günlərində fəsillərə riayət etmiriksə, bunun səbəbi bizim ölçü vahidimizin ayın hərəkətinə uyğun şəkildə təyin olunan “qəməri ayı” olmasıdır. Bizim nəzərdə tutduğumuz məsələ fərz olunan hadisənin hansı fəsildə yox, qəməri ilinin hansı günündə baş verməsidir. Digər tərəfdən qəməri ayları hesablamaq camaatın əksəriyyəti üçün şəmsi aylardan asandır. Belə ki, səhrada yaşayan əhali belə qəməri tarixini hesablaya bilər. Şəmsi tarixini hesablamaq üçünsə mütləq təqvimə ehtiyac vardır.
 

Belə məntəqələrdə günəşin üfüq ətrafında hərəkəti həmişə eyni olmur. Yəni, üfüq ətrafında dövr elədiyi 24 saat ərzində bəzən ən yüksək nöqtəyə yüksəlir, bəzən də ən aşağı nöqtədə yer tutur. Beləliklə, hava bəzən çox işıqlı, bəzən də zəif işıqlı olur. Beləliklə, orada gecə və gündüzü təyin etmək asanlaşır. Bir çubuğu torpağa sancıb baxırıq, onun kölgəsinin ən az olduğu bir vaxt “zöhr”, ən çox olduğu vaxt isə“gecə yarısı” dır. Beləliklə zöhr və gecə yarısını təyin etmək məsələsi asanlıqla həll olur. İlin həmin vaxtı adi məntəqələrdə gecə və gündüzün miqdarını bilsək, məsələn, yayın əvvəli gündüzlər adətən, 14 saat, gecələr 10 saatdır, Beləliklə, gündəlik namazlar və orucun hökmü aydın olur.

Əslində orucun ən böyük hikməti onun mənəvi təsiridir. Susayanda və acanda müxtəlif çeşiddə yemək və içkilərdən istifadə eləmək qabiliyyətinə malik olan insan çay kənarında yerləşən bağda boy atan ağaca bənzəyir. Bu cür ağaclara xüsusi qayğı göstərildiyindən, onların müqaviməti zəifdir. Su bir neçə gün onlara çatmasa, quruyub aradan gedərlər. Amma qayalar içində, dağ və səhrada bitən ağaclar elə fidan vaxtlarından tufana, günəşin istisinə, qışın soyuğuna sinə gərdiyindən, möhkəm və davamlı olur. Bundan əlavə oruc tutmağın ictimai və tibbi faydaları da var. Bu dini əmri yerinə yetirməklə varlılar bir tərəfdən, acların vəziyyətini hiss edir, digər tərəfdən, gündəlik yeməklərinə qənaət edərək onlara kömək edə bilirlər. Həmçinin oruc bədənin artıq, lazımsız, həzm olunmamış maddələrini yandırır, daha dəqiq desək, oruc evi dibindən təmizləmək kimidir.
 

Orucun mühüm faydaları insan ruhunu lətafətləndirmək, insan iradəsini qüvvətləndirmək və onun cinsi istəklərini tənzimləyərək ətalətdə saxlamaqdan ibarətdir. Həmçinin orucun ictimai təsirləri heç kəsə gizli deyil. Oruc cəmiyyətdə bərabərlik yaradır. Bu vacibatı yerinə yetirməklə imkanlı şəxslər imkansız və yoxsulların aclıq və susuzluqlarını birbaşa olaraq hiss edirlər. Eləcədə tibb elmi orucun müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində inkarolunmaz rolu olmasını təsdiq edir. Bilirik ki, əlavə yemək ya həzm olunmayıb zərərli yağlar kimi bədənin müxtəlif nöqtələrində, ya da şəkər kimi qanda yığılıb qalır. Bu əlavə maddələr əzələlər arasında yerləşib pis qoxulu bataqlıq kimi mikrob və müxtəlif maddələrin inkişafına şərait yaradır. Buna görə də, belə hallarda bu xəstəliklərlə mübarizə və bataqlığı məhv eləmək üçün ən yaxşı yol oruc tutmaqdır.

Bədruddin Eyni “Talaq” ayəsinin nəsxi ilə əlaqədar ehtimal edir ki, nəsxə səbəb olan qəti rəvayət onların əlinə çatmışdır ki, bizim əlimizə çatmamışdır.”

Maraqlıdır ki, bu nəsx xəbəri keçmişdəkilərdən heç birinin qulağına çatmamışdır. O da özündən əvvəl heç kəsin iddia etmədiyi bir şeyi iddia edərək Allahın kitabını oyuncağa çevirdi və onun kitabı, peyğəmbərin sünnəsi üçün heç bir qədir-hörmət qoymadı!

Talaq ayələrindən aydın olur ki, talaqlar arasında fasilə salmaq lazımdır. Ailə münasibətilərini yenidən bərpa etmək üçdən az talaqdadır.

Qəmə vurmağın mənşəyi haqqında müxtəlif versiyalar var; ən tutarlısı Azərbaycan türklərindən fars və ərəblərə ötürülməsidir. Bəzilərinə görə də Qafqaz pravoslavlarından İrana sirayət etmişdir.
Məsələnin fiqhi tərəfinə gəlincə, bu əzadarlıq üslubu yarandığı gündən ixtilaf mövzusu olmuşdur və qeyri müsəlmanların bəzilərinə mənfi təsir bağışladığından, bir sıra alimlər onun haramlığına fətva vermişdir. Bunun əksinə olaraq bir qrup alim caiz olduğunu irəli sürmüşlər. Ancaq günümüzdə əksər mərcəyi-təqlidlər bu əməli haram bilir.
 

Quran ayəsi oruc tutmağı vacib edir: “Sizin üçün oruc tutmaq yazıldı (vacib edildi).” Lakin növbəti ayədə üç dəstə istisna edilir: Xəstələr, səfərdə olanlar, bacarmayan şəxslər. Növbəti ayə orucun vaxtının xəstə olmayanlar və vətəndə olanlar üçün Ramazan ayı olduğunu bildirir. Bunun üçün “müəyyən edilmiş günlər” cümləsindən istifadə olunmuşdur. Amma xəstələr və səfərdə olanlardan ibarət iki dəstə üçün oruc tutmaq müddəti başqa günlərə keçirilib. Belə ki, buyurulur: ” Ramazan ayının günlərində deyil, başqa günlərdə oruc tutsunlar.” Həmçinin Müslim öz səhihində nəql edir: "Allahın Rəsulu (s) hicri 8-ci ilin Ramazan ayında Məkkəyə doğru hərəkət etdi. “Kiraul-ğəmim” məntəqəsinə çatanda su içmək üçün qab istəyir və hamı görsün deyə, qabı öz əlləri ilə yuxarı qaldırdı. Sonra da suyu içdi. Allahın Rəsuluna (s) xəbər çatdırırlar ki, sizin aranızdakılardan bəziləri oruclarını açmadılar. Həzrət (s) buyurdu: “Onlar günahkardılar, onlar günahkardılar!”"