Bu məzhəbin ən mühüm və şah əsəri tövhid və şirk məsələsindədir. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, bu da İbni Teymiyyə Dəməşqinin əqaidindən alınmışdı.
Məhəmməd ibni Əbdül-Vəhhabın «Kəşfuş-şübəhat» kitabındakı sözünün xülasəsi belədir:
1-İslamın də`vət etdiyi tövhid – ibadətdəki tövhiddir; çünki ərəb müşrikləri Xaliqin vahid olduğunu qəbul edir və deyirdilər ki, bütün aləm Onun məxluqudur:
وَلَئِن سَأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ لَیَقُولُنَّ خَلَقَهُنَّ الْعَزِیزُ الْعَلِیمُ
“Hər vaxt onlardan “asimanları və yeri kim yaratmışdır?” - deyə soruşsan, mütləq “qüdrətli və elmli Allahdır!” - deyə cavab verərlər.”[1]
Digər bir ayədə isə buyurulur:
قُلْ مَن یَرْزُقُکُم مِّنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ أَمَّن یَمْلِکُ السَّمْعَ والأَبْصَارَ وَمَن یُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَیُخْرِجُ الْمَیَّتَ مِنَ الْحَیِّ وَمَن یُدَبِّرُ الأَمْرَ فَسَیَقُولُونَ اللّهُ فَقُلْ أَفَلاَ تَتَّقُونَ
“De: “Kim sizə asimandan və yerdən ruzi verir?! Kim sizin qulaqlarınızın və gözlərinizin malikidir?! Kim dirini ölüdən və ölünü diridən çölə çıxardır və kim (dünyanın) işlərini tədbir edir?!” Deyərlər: “Allah!” De: “Bəs nə üçün təqvalı olmursunuz?!”[2]
Bu ayələrə əsasən, ərəb müşrikləri aləmlərin Xaliqinin, bəndələrin ruzi verəninin, bütün aləmin tədbir və idarə edicisinin yeganə Allah olduğunu bilirdilər. Bəs görəsən, onların şirki nədən ibarətdir? Onların əqidəsinin iradı yalnız ibadətdəki tövhiddən ibarət idi: yə`ni onlar bütlərə və bə`zi saleh insanlara pərəstiş edirdilər. Başqa sözlə desək, ərəb müşrikləri heç vaxt Allahın, xaliqin vahid, raziq və rəbbul-aləmin olmasını inkar etmirdilər; onlar sadəcə Allaha ibadətdə müşrik idilər və İslam da onları yeganə Allaha ibadətə də`vət etmişdir.
2-Şirkin məfhumu budur ki, insan yeganə Allahdan qeyrisini çağırsın, çətinliklərinin həll olunması üçün ona pənah aparsın (misal üçün; «ya Rəsuləllah!», «ya Əli!» desin). Çünki Qur`an buyurur:
فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَدًا [3]
3-Əgər bir şəxs Peyğəmbərdən, yaxud hər hansı din rəhbərindən və saleh insanlardan şəfaət istəsə, onun işi şirkdir və belə bir şəxsin canı və malı müvəhhidlərə (tövhidçilərə) mübahdır! Çünki o, müşrikdir və hər müşrikin də qanı hədər, mal-dövləti və arvad-uşaqları (tövhidçilərə) halaldır. Qur`ani-Məcid buyurur:
قُل لِّلَّهِ الشَّفَاعَةُ جَمِیعًا لَّهُ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ثُمَّ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ
“De: Şəfaət ümumi şəkildə Allaha məxsusdur, asimanların və yerin hökuməti Ona məxsusdur. Sonra isə, Ona doğru qayıdacaqsınız.”[4]
4-Bundan əlavə, ərəb müşrikləri bütlərə pərəstiş etdiklərinə görə e`tiraza düçar olurdular:
مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِیُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى
“Biz bütlərə, yalnız buna görə pərəstiş edirik ki, bizi Allah dərgahına yaxınlaşdırsınlar.”[5]
Peyğəmbər də onların sözünü heç vaxt qəbul etmirdi.
Deməli, müşriklərin bütlər qarşısındakı pərəstişləri onların xaliq və raziq olduqlarına görə deyildi; əksinə (bütlərin) Allah dərgahında şəfaət etməsi üçün idi. hər kəs Allahdan qeyrisini şəfaətçi bilsə, ərəb müşrikləri kimidir və onların malı, canı və namusu mübahdır!
Vəhhabilərin tövhid və şirk məsələsi barəsində əqidələrinin xülasəsi bunlardan ibarətdir.
[1] «Yusüf» surəsi, ayə:9.
[2] «Yunüs» surəsi, ayə:31.
[3] «Cin» surəsi, ayə:18
[4] «Cümə» surəsi, ayə:44
[5] «Zümər» surəsi, ayə:3.