پیامبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) طبق روایتى که مرحوم صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه نقل کرده، مى فرماید:
«اِعْتِکافُ عَشْر فى شَهْرِ رَمَضانَ تَعْدِلُ حَجَّتَیْنِ وُ عُمْرَتَیْنِ; اعتکاف یک دهه از ماه مبارک رمضان (اعمّ از اینکه دهه اوّل باشد، یا دوم و یا سوم) معادل دو حج و دو عمره است».(1)
از روایت فوق دو نکته استفاده مى شود: نخست اینکه اعتکاف، که از جهاتى شبیه اعمال حج است، آن قدر فضیلت و ارزش دارد که بسان دو حجّ تمتع و دو عمره مفرده است.
دیگر اینکه، این فضیلت بزرگ هر چند نسبت به انجام این عبادت در هر مکانى صادق است، امّا از جهت زمانى مخصوص اعتکاف در ده روز از ماه مبارک رمضان است. بدین جهت در روایات متعدّدى که بیانگر سیره و روش پیامبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) پیرامون اعتکاف است، سخن از اعتکاف حضرتش در ماه مبارک رمضان دارد.
مثلا در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم:
«اِعْتَکَفَ رَسُولُ اللهِ(صلى الله علیه وآله) فی شَهْرِ رَمَضانَ فِى الْعَشْرِ الاُْولى، ثُمَّ اعْتَکَفَ فِى الثّانِیَةِ فِى الْعَشْرِ الْوُسْطى، ثُمَّ اعْتَکَفَ فِى الثّالِثَةِ فِى الْعَشْرِ الاَْواخِرِ، ثُمَّ لَمْ یَزَلْ یَعْتَکِفُ فِى الْعَشْرِ الاَْواخِرِ; پیامبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) (در یکى از سالها) در دهه اوّل ماه رمضان معتکف شد، و در سال بعد در دهه دوم ماه مبارک اعتکاف کرد، و در سال سوم دهه آخر را براى اعتکاف انتخاب کرد و در سالهاى بعد همواره در دهه سوم ماه مبارک رمضان اعتکاف مى کردند».(2)
حضرت رسول(صلى الله علیه وآله) آن قدر به اعتکاف اهمیّت مى داد که اگر در یک سال بنا به علّتى موفق به انجام این عبادت مستحبى با ارزش نمى شد، در ماه رمضان سال بعد دو دهه معتکف مى شدند. یک دهه براى همان سال، و یک دهه به عنوان قضاى سال گذشته.
عن ابى عبدالله(علیه السلام) قال: کانت بدر فى شهر رمضان فلم یعتکف رسول الله(صلى الله علیه وآله) فلمّا ان کان من قابل اعتکف عشرین عشراً لعامه و عشراً قضاءً لما فاته.(3)

1 . وسائل الشیعه، ج 10، ابواب الاعتکاف، باب 1، ح 3. در روایت دیگرى که در مستدرک الوسائل، ج 7، ص 559 آمده، همان فضیلت در مورد اعتکاف در دهه آخر ماه مبارک رمضان، از پیامبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) نقل شده است و در روایت سومى همان فضیلت براى اعتکاف یک ماه کامل ماه رمضان بیان شده است. این تفاوت ها مربوط به سلسله مراتب استحباب است.
2 . وسائل الشیعه، ج 10، ابواب الاعتکاف، باب 1، ح 4 و 1 و 5، و مستدرک الوسائل، ج 7، ص 560 .
3 . همان مدرک، ح 2، و من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 184، و مستدرک الوسائل، ج 7،
ص 560 .