مطالعه چگونگى اثبات حدود شرعى، جلوه هاى دیگرى از رحمت و رأفت اسلامى را در آئینه حدود و مجازاتهاى اسلامى به نمایش مى گذارد.
بسیارى از حدود با چهار شاهد، یا چهار بار اقرار ثابت مى شود; بدین معنى که باید چهار نفر انسان عادل شهادت دهند فلان زن و مرد را در حال انجام عمل منافى عفّت دیده اند، تا بتوان حدّ شرعى بر آنها جارى کرد.
آیا چنین امرى امکان پذیر است! ما در روایات و کتابهاى تاریخ، حتّى یک مورد نیافتیم که عمل منافى عفّت با شهادت شهود ثابت شده باشد، تا بر اساس آن، حد جارى شود. بنابراین، راه فوق عملا بسته است و این خود نوعى رحمت اسلامى محسوب مى شود، که شامل این نوع گنهکاران گردیده است.
راه دیگر، که اقرار خود گناهکار است، شرایط متعدّدى دارد. از جمله این که باید چهار بار اقرار کند، و هر اقرار در مجلس جدا گانه اى باشد، به طورى که اگر در یک مجلس چهار بار اقرار کند، یک مرتبه محسوب مى شود! علاوه بر این، اگر مجرم قبل از اثبات جرمش نزد حاکم شرع توبه کند، و از کار خود نادم و پشیمان گردد، و آثار ندامت و پشیمانى در افعال و کردارش ظاهر گردد، اجراى حد بر او مشکل است!
این مطالب در روایات متعدّدى آمده که به یک نمونه آن اشاره مى شود، تا شاهد رأفت و رحمت اسلامى جانشین حقیقى پیامبر(صلى الله علیه وآله) با مجرمى که با پاى خویش به پشت میز محاکمه آمده بود، باشیم:
«زن آلوده اى خدمت حضرت على(علیه السلام) رسید، و از آن حضرت خواست که با اجراى حدّ زنا بر وى، او را از آلودگى پاک کند; زیرا عذاب دنیا از مجازات مداوم و قطع نشدنى جهان آخرت آسان تر است! حضرت فرمود: برو، پس از وضع حمل بیا، تا تو را پاک کنم. زن رفت و پس از زایمان بازگشت و تقاضاى خویش را تکرار کرد; حضرت پس از طرح سؤالات متعدّد (به امید آن که شاید زن را منصرف کند و او را در آنچه مى گوید به تردید بیندازد) فرمود: برو بچّه ات را شیر بده و پس از تمام شدن دوران شیرخوارگى اش بیا تا تو را پاک کنم. زن بازگشت و پس از دو سال براى بار سوم خدمت حضرت رسید و تقاضاى خویش را تکرار کرد. حضرت بار دیگر سؤالهاى مختلفى مطرح کرد و زن پاسخ داد; حضرت در نهایت فرمود: برو بچّه ات را بزرگ کن، تا بتواند خودش را از خطرات روزانه حفظ کند، سپس نزد ما بیا تا تورا پاک کنیم. زن در حالى که اشک مى ریخت بازگشت و...»
ملاحظه مى کنید ثابت شدن جرمى که حدّ شرعى دارد سهل و ساده نیست، و تا زمانى که مجرم خود خواهان اجراى حد نباشد طبعاً نمى توان جرم وى را ثابت کرد، و این خود نشانگر رأفت اسلامى است.
اگر اسلام آئین خشونت باشد، آیا براى اثبات جرم این قدر سخت گیرى مى کند!
