گذشته از بحثهايى كه در فصول پيشين آمد كه اصول اعتقادات ما را در مباحث اساسى دين اسلام روشن مى‏ سازد، ويژگيهاى ديگرى در اعتقادات ماست كه در اين فصل مطرح مى‏ شود.

ما معتقديم: عقل انسان خوبى و بدى و حسن و قبح بسيارى از اشياء را درك مى ‏كند، و اين به بركت نيروى معرفت ‏خوب و بد است كه خدا به انسان بخشيده. بنابراين حتى قبل از نزول شرايع آسمانى، بخشى از مسائل به وسيله عقل بر انسان روشن بوده است، خوبى عدالت و نيكوكارى، بدى ظلم و بيدادگرى، و خوبى بسيارى از صفات اخلاقى مانند «راستگويى‏»، «امانت‏»، «شجاعت‏»، «سخاوت‏» و امثال آن، همچنين بدى ‏«دروغ‏» و «خيانت‏» و «بخل‏» و مانند آن، همه از مسائلى است كه عقل آنها را درك مى ‏كند، ولى از آن جا كه عقل قادر به درك حسن و قبح همه اشياء نيست و معلومات انسان در هر حال محدود است، اديان الهى و كتب آسمانى و پيامبران براى تكميل اين امر از سوى خداوند مبعوث شدند تا هم بر ادراكات عقلى تاكيد كنند و هم زواياى تاريكى را كه عقل از درك آن عاجز بوده بر او روشن سازند.
اگر ما استقلال عقل را در تشخيص حقايق بكلى انكار كنيم، مساله توحيد و خداشناسى و بعثت انبياء و اديان آسمانى از ميان خواهد رفت، زيرا اثبات وجود خدا و حقانيت دعوت انبياء، جز از طريق عقل امكان پذير نيست. بديهى است‏ بيانات شرع در صورتى قابل قبول است كه اين دو اصل (توحيد-نبوت) قبلا با دليل عقل ثابت‏ شود، و اثبات اين دو موضوع تنها به دليل شرع غير ممكن است.