Quran ayələrinin zahiri mənası göstərir ki, həzrət Adəmin (ə) olduğu cənnət Yerin yaşıl təbiətli bir bölgəsinin nemət dolu və füsunkar bağlarından biri idi. Ona görə ki, Qiyamətin vədə verilmiş cənnəti əbədi nemətdir. Quran ayələrinin çoxunda onun əbədi olduğundan söz açılır və ondan çıxmaq qeyri-mümkündür.
Həmçinin günaha qurşanmış və imansız İblis əbədi cənnətdə ola bilməzdi. Bu ehtimal da verilir ki, sözügedən cənnət səmadakı planetlərin birində yerləşir və əbədi cənnət mənasında deyil.

Quran ayələrinin zahiri mənası cənnət və cəhənnəmin hazırda olduğunu təsdiqləyir. Misal üçün “Ali-İmran” surəsinin 133-cü ayəsində və bir çox ayələrdə “Hazırlanmışdır” ifadəsi və yaxud həmin kökdən olan digər ifadələr bəzən cənnət, bəzən də cəhənnəm haqqında diqqət çəkir.
Sözügedən ayələrdən belə başa düşmək olar ki, cənnət və cəhənnəm hal-hazırda hazırlanmış və insanların pis və yaxşı əməlləri sayəsində daim genişlənməkdədir.

Quran ayələrinə görə Yer möhkəm bir-birinə çırpılıb parça-parça olacaq.Bir sözlə, bu ifadə dünyanın sonunda və axirətin başlanğıcında çoxsaylı zəlzələlərin və insanları sarsıdan hadisələrin baş verəcəyindən xəbər verir. Dağlar bir-birinə çırpılır, yerlə yeksan olur. Qiyamət gününün birinci mərhələsi sona çatdıqdan yəni - dünyanın viran olmasından sonra ikinci mərhələ başlayır. İnsanlar hamılıqla həyata qayıdır və İlahinin ədalət məhkəmsinə hazırlanırlar.
 

Quran ayəsində deyilir: “Ey insan və cin tayfaları! Əgər (ilahi cəzadan qaçmaq üçün) göylərin və yerin (əhatə) dairəsindən keçə bilsəniz, keçin (və Onun qüdrət dairəsindən çıxa bilsəniz, çıxın). (Lakin İlahi) bir qüdrət olmadan keçə bilməyəcəksiniz (ona da ki, malik deyilsiniz)!”

 

Şeyx Tusi “Əmali” kitabında nəql edir ki, Siratın üzərindən heç kəs keçə bilməz. Yalnız o kəslər keçər ki, əllərində Əlinin (əleyhis-salam) vilayəti həkk olunmuş vəsiqə olsun. Bir çox əhli-sünnət kitablarında da İbn Abbasdan, Əbu Səid Xudridən, onlar da peyğəmbərdən (sallallahu əleyhi və alih) nəql olunur ki, ayədə Əli ibn Əbu Talibin vilayətindən sorğu-sual olunacağından söhbət gedir. 

Quran ayəsində Allah-taala onlara məzəmmət edici sözlərlə xitab edir:
“Məgər Mənim ayə və nişanələrim həmişə sizə oxunmurdu və siz həmişə onları təkzib və inkar etmirdiniz?”

Növbəti ayədə cəhənnəmlik günahkarlar birmənalı şəkildə etiraf edirlər ki, Allah tərəfindən dəlil tamamlanmışdır, biz öz əlimizlər özümüzü bədbəxt etmişik. Etiraf edirik ki, azğın tayfa idik.
 

Quran ayəsində deyilir: "Sizdən Cəhənnəmə varid (daxil) olmayan bir kəs qalmayacaqdır." Bir çox təfsir alimlərinə görə bütün insanlar cəhənnəmə daxil olacaqlar, lakin cəhənnəm yaxşı insanlar üçün Nəmrudun qaladığı tonqalın İbrahim peyğəmbər (əleyhis-salam) üçün soyuduğu kimi soyuq və əmin-aman olacaqdır.
Çünki odun, alovun onlarla heç bir uyğunluqları yoxdur. Sanki onlardan uzaqlaşıb qaçacaq, onlar harada olsalar sönəcək. Lakin cəhənnəm əhlinin cəhənnəm atəşi ilə uyğunluqları vardır. Onlar od vurulan alışqan maddə kimi dərhal alışıb yanarlar.

 

Bəzi ayələrdə axirətdə cəhənnəmə xitab olunacaq və o da cavab verəcək. Bunu üç cür izah etmək olar. Birincisi, bu, bir növ bənzətmə və onun vəziyyəti barədə açıqlamadır. İkincisi, axirət dünyası həqiqi həyat və yaşayış dünyasıdır. Hətta cənnət və cəhənnəm kimi varlıqlar da bir növ həyat, dərk və şüura malik olacaqlar. Üçüncüsü, xitab olunanlar cəhənnəmin məmur və keşikçiləridir. Məhz onlar xitabın cavabını verəcəklər.

 

Demək olar ki, həlak və ya məhv olmaq dünyaya və yer üzündə olanlara aiddir. Cənnət və Cəhənnəm isə bu dünyanın tərkib hissəsi deyildirlər ki, məhv olmağa məhkum olunsunlar. Onlar başqa bir dünyaya – axirət dünyasına aiddirlər. İstər cənnət və cəhənnəmin dünyanın daxilində olduğuna inanaq, istərsə də ondan kənarda olub, onu əhatə etməsinə etiqad bəsləyək.
 

Sözü gedən ayələrdə qiyamət günü belə təsvir olunur: “Döyəcləyən hadisə! Nə qədər döyəcləyən hadisə! Sən nə bilirsən ki, o döyəcləyən (dəhşətli) hadisə nədir? O gün insanlar kəpənək kimi (ətrafa) səpələnər. Dağlar didilmiş rəngarəng yun kimi havada parça-parça olacaqdır.”