صفت رذیله تکبّر مانند سایر رذایل اخلاقى، ریشه هایى دارد که باید آنها را جستجو کرد و دقیقاً شناخت، در غیر این صورت ریشه کن کردن این صفت رذیله غیر ممکن است.
بعضى از بزرگان مانند مرحوم «فیض کاشانى» در «المحجّة البیضاء» چهار ریشه براى «تکبّر» ذکر کرده است: عجب، کینه، حسد و ریا.
او معتقد است تکبّر درونى ریشه اش «عجب» ـ خود بزرگ بینى ـ است، این خود بزرگ بینى سبب مى شود که خود را برتر از آنها بداند و بر آنها فخرفروشى کند و ریشه هاى دیگرى دارد که یکى از آنها «کینه» است که نسبت به شخص خاصّى پیدا مى کند و همین امر سبب مى شود که امتیازات واقعى یا پندارى خود را به رخ او بکشد، و دیگر «حسد» است که سبب بروز این رذیله اخلاقى مى گردد و دیگرى «ریاکارى» است که سبب مى شود شخص ریاکار امتیازات خود را به دیگران ارائه دهد.
این ریشه هاى چهارگانه، ریشه هاى اصلى تکبّر را تشکیل مى دهد.
ولى ظاهر این است که ریشه ها منحصر به این چهار صفت نیست، بلکه امور دیگرى نیز مى تواند ریشه تکبّر گردد.
* * *