Quran ayəsindən aydın olur ki, qiyamət günü "Qəlbi-səlim" yəni sağlam qəlbdən başqa bir şeyin faydası olmayacaq. “Səlim” sözü “səlamət” sözündən alınmış və hər hansı mənəvi xəstəlikdən, əxlaqi və əqidəvi azğınlıqdan uzaq olan qəlb mənasındadır. Əksinə müvafiqlər barəsində deyilir ki, Onların qəlblərində xəstəlik vardır, Allah da (inadkarlıqlarına görə) xəstəliklərini artırar. Səlim qəlbin nə olduğunu izah edən hədislər çoxdur. Onların birində deyilir ki, Səlim qəlb dünya sevgisindən salamat olan bir qəlbdir.

insanlar bu dünya həyatında cəzaların caynağından xilas olmaq üçün adətən ya pula, ya da tanışa arxalanırlar. Yəni cəza və töhmətləri aradan qaldırmaq üçün rüşvət və tanışlıqdan istifadə edirlər.
Əgər insanlar orada da bu kimi işlərin mümkünlüyünü təsəvvür etsələr, bu, onların məlumatsızlığından irəli gəlir.

Quran ayələri və hədislərin toplumundan başa düşmək olur ki, insanın əməllərinin hamısı bütün xırdalıqları ilə həmin dəftərdə qeyd olunur. Şübhəsiz ki, bu dəftər adi kitab-dəftər və məktub növündən deyil. Ona görə də, bəzi təfsir alimləri demişlər ki, bu əməl dəftəri insanın ruhundan başqa bir şey deyil. Onun əməllərinin hamısının təsirini onda görmək olar. Biz hər əməli yerinə yetirərkən istər-istəməz bizim ruh və canımızda təsir qoyur.
 

Quran ayələrindən aydın olur ki, qiyamət aləmində insanlar üçün üç cür kitab (əməl dəftəri) olacaq:
Onlardan birincisi, hamının bir yerdə əməllərindən hesab çəkmək üçün qoyulan vahid kitabdır. İkincisi, hər bir ümmətin malik olduğu kitabdır. Yəni bir ümmətin əməlləri o kitabda qeyd olunmuşdur. Üçüncü kitab isə ayrı-ayrılıqda hər bir insan üçün nəzərdə tutulan kitabdır.

Bəzi alimlər hesab edirlər ki, bu nemətlər salamatlıq və asudə həyatdır. Bəzilərinə görə bu nemətlər sağlamlıq və əmin-amanlıqdır. Bəziləri isə deyirlər ki, bura bütün nemətləri daxil etmək olar.
Bir hədisdə Həzrət Əlidən (əleyhis-salam) belə nəql olunur:

"Nemətlər təzə xurma və sərin sudur!"

Müxtəlif hədislərdən belə başa düşmək olur ki, “Nəim” olduqca geniş mənaya malikdir və bütün ilahi nemətlərə o cümlədən, din, iman, İslam, Quran, vilayət kimi mənəvi nemətlərə, eləcə də fərdi və ictimai nemətlər daxil olmaqla müxtəlif maddi nemətlərə şamil olur. Amma, iman və vilayət kimi daha çox əhəmiyyət kəsb edən nemətlər haqqında daha çox sorğu-sual olunacaq və onların qədrini layiqincə bilib-bilmədiklərindən soruşulacaq.

“Məvazin” sözü “mizan” sözünün cəm formasıdır və dilimizdə ona tərəzi deyilir. Mizanın xüsusi çəki gözləri olan zahiri tərəzi mənasında olması vacib deyil, əksinə, hər bir çəki vasitəsinə mizan deyilə bilər. Burada cəm formasında olan “Məvazin” sözü haqq övliyasının və ilahi qanunların hər birinin ölçü vasitələrindən biri olmasını çatdırır.  

Ayələrdən aydın olur ki, insanın əməlləri bir neçə kitabda qeydə alınır. Birinci kitab, şəxsi əməl dəftəridir. İkinci kitab, hər bir ümmətin əməl dəftəridir. Üçüncü kitab, əhatəli və ümumi kitab sayılan Lövhi-məhfuzdur.

Quran ayələrində qeyd olunur ki, günahkarlara əməl dəftəri arxa tərəfindən sol əlinə verilər. Bu ayəni belə təfsir etmək olar ki, zülmkar günahkarların əməl dəftərləri onların sol əllərinə verilərkən onlar xəcalət və zillətdən əllərini arxalarına tutacaqlar ki, günah və rüsvayçılıq sənədləri gözlərə daha az görünsün, lakin faydası yoxdur, orada heç nəyi gizlətmək mümkün deyil.

Quran ayələrində deyilir ki, ünahkarlar kitabda olanlardan qorxarlar. Onlar fəryad çəkərək deyərlər: “Vay olsun bizə! Bu necə yazıdır ki, heç bir kiçik və böyüyü yerdə qoymadan, istisnasız hamısını saymışdır!”

Qurani-Kərimdə deyilir ki, pis əməl sahiblərinin əməl dəftərləri Siccindədir. Bəzi təfsirçilərə görə “Siccin” geniş və əhatəli bir kitabdır ki, Allah-taala insanlardan və cinlərdən olan kafir və fasiqlərin əməllərini o kitabda yazmışdır. Ayələrdən başa düşmək olur ki, bütün pis əməl sahiblərinin əməlləri bu kitabda toplanmışdır. Digər təfsir alimlərinə görə isə “Siccin” sözü pis adamlar üçün nəhəng bir zindan olan Cəhənnəm mənasındadır. “Günahkarların kitabı” dedikdə məqsəd onlar üçün nəzərdə tutulmuş son qərardır.