قبل از پرداختن به شرح و تفسیر آیات مربوط به قوم حضرت شعیب(علیه السلام)توجّه به این نکته لازم است که انبیاى الهى با دو چیز به طور جدّى مبارزه کرده اند; یکى از آنها مشترک بین تمام پیامبران الهى بوده، و دیگرى چنین نبوده است. «شرک و بت پرستى» موضوعى است که همه پیامبران الهى با آن به مبارزه پرداخته اند، چرا که اقوام گذشته غالباً در وادى خطرناک بت پرستى گرفتار بوده اند. از آن جا که پرستش خداى نادیده برایشان مشکل بود، به سراغ بت ها به عنوان مظهر خدا مى رفتند، یا غلوهایى که در حق انبیاى الهى داشتند در نهایت آن ها را به بت پرستى سوق مى داد.
بت پرستان گاه خورشید را مى پرستیدند، گاه به سراغ پرستش ماه مى رفتند، و گاه حتّى حیوانات را به عنوان معبود خود انتخاب مى کردند که این نوع بت پرستى حتّى در عصر و زمان ما در بعضى نقاط جهان مانند هندوستان رواج دارد. تنوّع بت پرستى و انواع بتهایى که در طول تاریخ مورد پرستش بت پرستان قرار گرفته به قدرى زیاد است که طبق گفته یکى از مورخین هر چیزى که روى کره زمین وجود دارد روزى مورد پرستش عدّه اى واقع شده است.(1)
انبیاى الهى در طول تاریخ به طور جدّى با انواع بت پرستى مبارزه کرده اند، و این مبارزه مشترک بین تمام پیامبران بوده است.
دومین چیزى که انبیاى الهى با آن به مبارزه برخواسته اند، انحرافات اختصاصى قوم و جمعیّت آنها بوده است. مثلاً قوم شعیب در مسائل اقتصادى مشکل داشتند و انحراف آنها کم فروشى بود، و حضرت شعیب(علیه السلام) به طور جدّى با این انحراف خطرناک به مبارزه برخواست.
قوم لوط گرفتار مسائل شهوانى و به ویژه همجنس بازى بودند که پیامبرشان حضرت لوط تمام نیروى خویش را براى دفع این مصیبت بزرگ به کار گرفت.
مردم عصر حضرت نوح(علیه السلام) جمعیّتى دنیاپرست، وابسته به دنیا و متکبّر بودند، حضرت نوح(علیه السلام) وظیفه داشت علاوه بر بت پرستى با دنیا پرستى آنها نیز مبارزه کند و آنها را از وابستگى به دنیا و تکبّر برهاند.
فرعون و فرعونیان گروهى استعمارگر بودند که بنى اسرائیل را برده خود
کرده بودند. آنها براى رسیدن به هدف خود پسرها را مى کشتند و دختران بنى اسرائیل را زنده مى گذاشتند تا به عنوان کنیز به آنها خدمت کنند. حضرت موسى(علیه السلام)به طور جدّى با این کار بسیار زشت مبارزه کرد. انحراف بعضى از اقوام جاهل زندگى تجمّلاتى و پر عیش و نوش بود که پیامبرشان در مقابل این انحراف ایستاد. آیات مورد بحث به انحراف اختصاصى قوم شعیب که انحراف در مسائل اقتصادى به ویژه کم فروشى بود پرداخته، که به شرح و تفسیر
آن مى پردازیم.

(1). ویل دورانت مى گوید: «تقریباً مى توان گفت که هر حیوانى، از سوسک مصرى گرفته تا فیل هندى در گوشه اى از زمین، روزى به عنوان خدا مورد پرستش بوده است». (تاریخ تمدّن، ج 1، ص 95).