Quran ayəsinə görə bu (əzab) yer üzündə nahaq yerə şadlıqlarına görədir və həmçinin ona görədir ki, (günahla) lovğalanırdılar. Nəqllərə görə onlar peyğəmbərlərə etiraz etməkdən, mömin insanları öldürməkdən, yoxsul və zəif insanları əzməkdən zövq alırdılar. Günah işlər görməkdən və qanunu pozmaqdan qürur hissi duyurdular.

Quran ayəsində deyilir ki, O gün insan öz qardaşından, anasından və atasından, zövcəsindən və oğullarından qaçar. Təfsirlərə görə, insan iman, təqva, Allaha itaət yolunu tutmamış qardaşdan, ata-anadan, zövcə və övladdan qaçır ki, onların talelərinə düçar olmasın.
Bəzi alimlərə görə isə onun qaçması ona görədir ki, olmaya yaxınlarının onun boynunda haqqı olsun və onu tələb etmək istəsinlər və o da, bu haqqı qaytarmaqdan qorxur.

 

Hədislərdə “sur” haqqında verilən izahlar göstərir ki, bəzilərinin düşündükləri kimi sur adi bir şeypur deyil. Misal üçün bir hədisdə deyilir: “Sur böyük bir buynuzdur ki, bir başı və iki tərəfi var. Yerə sarı olan aşağı tərəfi ilə və göyə sarı olan yuxarı tərəfinin arasında olan məsafə yerin dərinliyindən göyün yeddinci qatına qədər olan məsafəyə bənzəyir. Onda olan deşiklərin sayı məxluqların ruhlarının sayı qədərdir.”

 

Qurani-Kərimin “Zilzal” surəsində Qiyamət günü yerin danışmasından söz açılır. Bəzi hədislərə görə yaxşılıqlar, pisliklər, xeyir və şər əməllərdən hər nə yer üzündə baş veribsə, hamısını açıb deyəcək. İnsanın əməllərinin həmin gün ən mühüm şahidlərindən biri də yerdir.

Quran ayəsində deyilir: “Həqiqətən, sənin Rəbbin insanların zülmlərinə baxmayaraq onlara qarşı əfv sahibidir və əlbəttə, Rəbbin şiddətli cəza verəndir.” Pərvərdigarın geniş bağışlaması və şiddətli cəzasından gedən söhbət həqiqətdə hamını qorxu ilə ümidin orta xəttində saxlamaq üçündür. Bu, insan təlim-tərbiyəsinin əhəmiyyətli amilidir. İnsanın günahı ağır olsa da Allahın rəhmətindən ümidini kəsməməlidir. Həmçinin günahı az olsa da özünü Allahın cəzasından amanda olduğunu düşünməməlidir.

 

Quran ayəsinə görə Allaha və Onun Peyğəmbərinə itaət edənlər peyğəmbərlər, sadiqlər, şəhidlər və saleh insanlarla yoldaşlıq edərlər. Bu, o qədər böyük bir nemətdir ki, hətta axirət dünyasında cənnət nemətlərini təkmil etmək üçün o itaətkar insanlara bəxş edilir. Yəni, onların bütün iftixarlardan əlavə peyğəmbərlər, siddiqlər, şəhidlər və salehlər kimi yoldaşları olacaq.

 

Məhəmməd peyğəmbərdən (s) nəql olunmuş uzun və dolğun bir hədisdə qiyamət günün əlamətləri qeyd olunmuşdur. Misal üçün Qiyamətin əlamətlərindən biri də namaza qarşı əhəmiyyətsiz davranmaq, şəhvətə itaət etmək, nəfsani istəklərə meylli olmaq, dini dünyaya satmaqdır. Belə bir vaxtda mömin insan bu qədər çirkinliyi görür və onu dəyişməyə qadir olmur, ürəyi daxildə əriyir, duz suda əriyən kimi.

Həmin gün kişilər kişilərlə kifayətlənəcək, qadınlar qadınlarla. Oğlanlar üstündə rəqabət olacaq, necə ki, ailələrində qızlar üstündə... Kişilər özlərini qadınlara bənzər və qadınlar özlərini kişilərə bənzər edəcək. Qadınlar yəhərə minəcəklər (və özlərini göstərəcəklər).
 

Quran ayələrində dağların dağılması müxtəlif formalarda qeyd olunsa da onların arasında heç bir ziddiyyət yoxdur. Onların hər birində yerin ən möhkəm və sarsılmaz hissəsi olan dağların dağılmasının mərhələləri əks olunur. Dağların hərəkətindən başlayaraq çırpılıb, toz halına düşüb havada yalnız rənginin gözə dəyməsinə kimi davam edir.

Quran ayələrinə görə Sur çalınanda istisna olaraq həlak olmayanlar da olacaq. Lakin onların kim olduğu haqda təfsir alimləri müxtəlif fikirdədirlər. Alimlərdən bir qrupuna görə onlar Allahın böyük mələklərindən bir dəstəsi, o cümlədən Cəbrail, Mikail, İsrafil və Əzraildir. Bəzi alimlər isə Allahın ərşini daşıyanları da onlar əlavə etmişlər.

 

Qurani-Kərimdən aydın olur ki, dünyanın sonunda və qiyamətin başlanğıcında iki qəfil hadisə baş verəcək. Quranı-kərim bu iki hadisəni “surda çalınma” adı ilə adlandırmışdır ki, öz növbəsində qəfil və eyni zamanda baş verən hadisələr haqqında zərif və füsunkar bir bənzətmədir. Sur iki dəfədən artıq çalınmayacaq. Ümumi qorxu məsələsi birinci surdan sonra baş verəcək.