Qısa cavab:
Bir çox ayələrdə peyğəmbər günah əməldən ciddi şəkildə çəkindirilir və bu işin qiyamətdə əzaba səbəb olacağından söhbət açılır. Təbii ki, onun günah işlər görmək qabiliyyəti olmasaydı, əzab da vəd olunmazdı.
Ətraflı cavab:
Quran ayələrini dərindən mütaliə etməklə aydın olur ki, bir çox ayələr məsum şəxsin günahı tərk etməkdə ixtiyar sahibi olmasını təsdiqləmişdir. İndi həmin ayələrdən bir neçəsini qeyd edirik:
a)قُلْ اَغَیْرَ اللهِ اَتَّخِذُ وَلِیّاً فاطِرِ السَّماواتِ وَاْلاَرْضِ وَهُوَ یُطْعِمُ وَلا یُطْعَمُ قُلْ اِنِّی اُمِرْتُ اَنْ اَکُونَ اَوَّلَ مَنْ اَسْلَمَ وَلا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِکِینَ * قُلْ اِنِّی اَخافُ اِنْ عَصَیْتُ رَبِّی عَذابَ یَوْم عَظِیم
“Ey Peyğəmbər! De: Allahdan qeyrisini özümə vəli (dost və köməkçi) seçimmi?! Halbuki O, asimanların və yerin Xaliqidir. O (bütün məxluqlara) ruzi yedizdirir, Özü isə ruzidən ehtiyacsızdır. (Ey Rəsul!) De: Mən Allahın hökmünə təslim olmağa məmur olan ilk şəxsəm. Əsla Allaha şərik qoşanlardan olma! De: Əgər mən itaətsizlik etsəm, o böyük günün əzabından bərk qorxuram.” (1)
Ayədə Peyğəmbərin günahdan qorxmasına aşkar şəkildə toxunulur. Çünki bu iş qiyamətdə əzaba səbəb olacaqdır. Əgər onun günah işlər görmək qabiliyyəti olmasaydı, nə üçün günah işlərdən qorxmalı idi?!
b) وَلا تَدْعُ مِنْ دُونِ اللهِ ما لا یَنْفَعُکَ وَلا یَضُرُّکَ فَاِنْ فَعَلْتَ فَاِنَّکَ اِذاً مِنَ الظّالِمِینَ
“Yeganə Allahdan başqasənə fayda verməyən və ziyan yetirməyən heç bir məbudu çağırma! Əks halda zalımlardan olarsan!” (2)
Əgər bir şəxsin ixtiyarı öz əlində deyilsə, ona “əgər bu işi görsən...” demək düzgündürmü?!
v) قُلْ اِنَّما اُمِرْتُ اَنْ اَعْبُدَ اللهَ وَلا اُشْرِکَ بِهِ اِلَیْهِ اَدْعُوا وَاِلَیْهِ مَآبِ
“Onlara de: Mənə əmr olunmuşdur ki, yeganə Allaha pərəstiş edəm və heç vaxt Ona şərik qoşmayam, bəndələri Ona doğru dəvət edəm. Qayıdış yalnız Ona tərəfdir.” (3)
Aydındır ki, özündən heç hansı ixtiyarı olmayan şəxsin müəyyən bir işə məmur edilməsi düzgün deyildir.
ğ) وَاِذْ بَوَّاْنا لاِبْراهِیمَ مَکانَ الْبَیْتِ اَنْ لا تُشْرِکْ بِی شَیْئاً...
“Yada sal o zamanı ki, İbrahim üçün Evin yerini təyin etdik (və ona dedik:) Heç nəyi mənə şərik qoşma!” (4)
d) وَلَقَدْ اُوحِیَ اِلَیْکَ وَاِلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکَ لَئِنْ اَشْرَکْتَ لَیَحْبَطَنَّ عَمَلُکَ وَلَتَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِینَ
“Həqiqətən sənə və səndən əvvəlki peyğəmbərlərə belə vəhy edilib ki, əgər Allaha şərik qoşsan, bütün əməllərin puç olacaqdır və çox pis ziyana uğrayanlardan olacaqsan.” (5)
e)وَلَوْ تَقَوَّلَ عَلَیْنٰا بَعْضَ اْلاَقاوِیلِ * لاَخَذْنٰا مِنْهُ بِالْیمِینِ * ثُمَّ لَقَطَعْنٰا مِنْهُ الْوَتِینَ * فَمٰا مِنْکُمْ مِنْ اَحَدٍ عَنْهُ حٰاجِزِینَ
Şərh qeydə alınmayıb