Mərhəmət dini - İslam maarifi və əqidəvi şübhələrə cavab

Bu hədisə Tirmizinin, Əbu Yəla Musilinin, Heysəminin, Hakim Nişapurinin, Zəhəbi və Hafiz Təbəraninin əsərlərində rast gəlmək mümkündür. Tirmizi bu hədisi “qərib” adlandırmışdır. Başqa nəqllərdə də hədisin ravilərinin adı ilə əlaqədar müxtəlif maraqlı fikirlər var.  

Qeyd olunan hədisi bəzi əhli-sünnə alimlərinin nəqlinə uyğun olaraq səhih bilmək olar. Onların sənədlərindən aşağıdakıları qeyd edirik:

1 - Tirmizinin “Əl-camius-səhih” kitabında qeyd etdiyi sənəd (1). O bu hədisi “qərib” hesab etsə də, əhli-sünnə alimlərinin nəql etdiyinə əsasən, onun “qərib” hesab etdiyinə istinad etmək olar. Digər tərəfdən, onun “qərib” olmasına hökm etməyin səbəbi bu hədisin mətninin onun etiqadlarına uyğun gəlməməsi ola bilər. Çünki hədisin mətnində İmam Əli (əleyhis-salam) haqq və həqiqətin əsas mehvəri kimi təqdim olunmuşdur.

2 - Əbu Yəla Musilinin hədis sənədi. Onun ravilərinin hamısı əhli-sünnə alimlərinin nəzərində siqə və etibarlı sayılır. (2)

3 - Heysəminin “Məcməuz-zəvaid” kitabındakı sənədi. (3) Çünki o, hədisi şərh edərkən “Onun sənədində Səd ibn Şüeyb vardır ki, mən onu tanımıram, yerdə qalanlar səhih alimlərdir” – deməsinə baxmayaraq, Əllamə Əmini (rəhmətullahi əleyh)-in sözü ilə desək, Heysəminin tanımadığı bu kişi Səid ibn Şüeyb Həzrəmidir ki, təhrif olunaraq Səd yazıldığına görə onun üçün məchul qalmışdır. Səid ibn Şüeyb əhli-sünnə alimlərinin nəzərində etibarlı və siqə sayılır. Şəmsuddin İbrahim Covzani deyir: “O, saleh və düz danışan bir şeyxdir.” (4)

Bundan əlavə, bəzi əhli-sünnə alimləri həmin hədisin sənədinin düzlüyünü aşkar bəyan etmişlər ki, misal üçün aşağıdakıları qeyd etmək olar:

1 - Hakim Nişapuri “Əl-mustədrəku ələs-Səhiheyn” kitabında bu hədisin düzlüyünü aşkar demişdir. (5)
2 - Zəhəbi “Təlxisul-mustədrək” kitabında bu hədisin düzlüyünü aşkar demişdir.
3 - Hafiz Təbərani hədisin “həsən” və sənədinin düz olmasını aşkar demişdir. (6) (7).