رزق و روزى اسباب و موانع مختلفى دارد. این اسباب و موانع بر دو گونه است: بخشى جنبه مادى و ظاهرى دارد و بخشى جنبه معنوى. اسباب مادى رزق و روزى تلاش و کوشش و دقت در انتخاب کسب و کار و برخورد خوب با مردم و داشتن حساب و کتاب دقیق و امثال آن است. موانع مادى آن نیز تنبلى، بدرفتارى با مردم و اقدام هاى بدون مشورت و بى مطالعه و امثال آن است.
اما اسباب معنوى آن امور زیادى از جمله دادن صدقه و بخشش در راه خداست. قرآن کریم مى فرماید: «(یَمْحَقُ اللهُ الرِّبَا وَیُرْبِى الصَّدَقَاتِ); خداوند ربا را نابود مى کند، و صدقات را افزایش مى دهد»(1) این آیه نیز اشاره به این معنا دارد که صدقه باعث ازدیاد روزى مى شود.
همچنین در احادیث اسلامى آمده است که نماز شب، بیدار ماندن میان طلوع فجر و طلوع آفتاب و پرداختن به ذکر و دعا تأثیر زیادى در فزونى روزى دارد.
از جمله موانع معنوى روزى گناهان مختلف است، از این رو در بعضى از احادیث امیر مؤمنان آمده است: «إذا أبْطَئَتِ الاْرْزاقُ عَلَیْکَ فَاسْتَغْفِرِ اللهَ یُوَسِّعْ عَلَیْکَ فیها; هنگامى که روزى براى تو سخت شد از گناهانت استغفار کن خداوند روزى تو را وسیع مى گرداند».(2)
روایت معروفى نیز در ذیل آیات 10 به بعد سوره «نوح»: (فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کَانَ غَفَّاراً * یُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَیْکُمْ مِّدْرَاراً * وَیُمْدِدْکُمْ بِأَمْوَال وَبَنِینَ وَیَجْعَلْ لَّکُمْ جَنَّات وَیَجْعَلْ لَّکُمْ أَنْهَاراً ...) از امیر مؤمنان على(علیه السلام)نقل شده که گروهى نزد آن حضرت آمدند و از خشکسالى و کمبود فراورده هاى کشاورزى و مانند آن شکایت داشتند. حضرت به همه آنها دستور داد که از گناهان خود توبه کنند و به این آیات استناد فرمود.(3)
در مورد صله رحم از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است که مى فرماید: «صُلَةُ الاْرْحامِ تُزَکِّى الاْعْمالَ وَتُنْمِى الاْمْوالَ; صله رحم اعمال انسان را پاکیزه و اموال را فزونى مى دهد».(4)
در مقابل آن قطع رحم باعث تاریکى فضاى زندگى و کمبود روزى است.

(1). بقره، آیه 276 .
(2). بحارالانوار، ج 74، ص 271 .
(3). تفسیر منهج الصادقین، ج 10، ص 19 و 20 .
(4). کافى، ج 2، ص 150، ح 4.