شرح و تفسیر
بى تابى کشنده است
امام(علیه السلام) در این گفتار حکیمانه به اثر زیان بار ترک صبر و پیشه نمودن جزع اشاره کرده مى فرماید: «کسى که صبر و شکیبایى او را نجات ندهد بى تابى او را از پاى در مى آورد»; (مَنْ لَمْ یُنْجِهِ الصَّبْرُ أَهْلَکَهُ الْجَزَعُ).
به یقین در طول زندگى انسان، مصائب و مشکلات فراوانى است که هیچ کس از آن بر کنار نمى ماند. عکس العملى که انسان مى تواند در مقابل این حوادث دردناک و غم انگیز نشان بدهد یکى از دو چیز است: نخست صبر و تحمل و شکرگزارى به درگاه خدا و دقت در یافتن راه نجات از آن مشکل یا مصیبت و حداقل کاستن از آثار زیان بار آن است.
دیگر جزع و بى تابى است که هم اعصاب انسان را در هم مى کوبد و او را گرفتار بیمارى هاى مختلف کرده و گاه به مرگ مى کشاند و هم سبب ناشکرى به درگاه خداوند و وزر و وبال براى سراى دیگر مى شود.
انسان عاقل راه نخست را بر مى گزیند که هم اجر صابران را دارد و هم فواید و برکات صبر را.
بنابراین مفهوم این کلام حکیمانه بسیار روشن و شفاف است و این که بعضى تصور کرده اند در مفهوم آن پیچدگى است کاملاً اشتباه است.
در ضمن از آنچه گفته شد معلوم شد که هلاکت در این جمله هلاک دنیوى و اخروى هر دو را شامل مى شود همان طور که (نجات) در پرتو صبر نیز نجات دنیوى و اخروى را در بر مى گیرد، هرچند گاهى در بعضى از روایات تنها به هلاکت اخروى اشاره شده; مانند حدیثى از امام صادق(علیه السلام) که مى فرماید: «اتَّقُوا الله وَاصْبِرُوا فَإِنَّهُ مَنْ لَمْ یَصْبِرْ أهْلَکَهُ الْجَزَعُ وَإنَّما هَلاکُهُ فِى الْجَزَعِ أَنَّهُ إذا جَزِعَ لَمْ یُؤجَرْ; تقواى الهى پیشه کنید و در برابر مشکلات و مصائب صبر و شکیبایى داشته باشید، زیرا کسى که صبر نکند جزع او را هلاک خواهد کرد و هلاکت او در جزع این است که وقتى بى تابى کند اجر و پاداشى به او داده نخواهد شد».(1)

(1). بحارالانوار، ج 68، ص 95، ح 58.