Əxlaq böyükləri zikir üçün bir necə mərhələ qeyd edirlər. Birinci mərhələ sözdə zikirdir: insan Allahın adını, cəlal və camal sifətlərini, gözəl adlarını – məna və məzmununa diqqət etmədən – dilə gətirir.
İkinci mərhələ mənəvi zikirdir: insan zikirlə məşğul olmaqla yanaşı, onların mənasına da diqqət edir.
Üçüncü zikir qəlbdə zikirdir: Yaradana diqqət ilk öncə qəlbdə yaranır, sonra isə dilə gəlir.

Zikrin iki mənası var: bəzən zehinə gələn məfhum (xatırlamaq), bəzən də daxildə (ruhunda) haqq etiqad və maarifi qoruyub saxlamaq mənasındadır.
Əxlaq ustadları belə yazır:
““Allahın zikri” tam qəlbinlə Ona və əzəmətinə diqqət etmək, Onu hazır və nazir (nəzarət edən) bilməkdən ibarətdir”.
Həzrət Əli (ə) bir hədisdə bu barədə buyurur:
“Zikir iki cürdür: müsibət vaxtı Allahı yada salmaq (və dözümlü olmaq). Bu zikir gözəldir. Bundan da üstünü günahlar qarşısında Allahı xatırlamaqdır, belə ki, bu zikir səninlə haram arasında maneə yaradır”.
 

İmam Əli (ə) “Nəhcül-bəlağə”nin ilk xütbəsində buyurur: “Hər kim Allahı tanımasa ona işarə edər”. Orada “Allaha doğru işarə etmək”dən məqsədin nə olduğuna gəlincə, iki ehtimal var:
1.    Məqsəd əqli işarədir;
2.    Həm əqli, həm də hissi işarədir.