در پایان این بحث ذکر یک نکته لازم به نظر میرسد و آن اینکه:

شاید براى افرادى که مطالعه چندانى در کتب عهدین ندارند تعجب آور باشد اگر بگوئیم هیچ مسیحى و یهودى در جهان ادعا نمیکند این کتابهاى تورات و اناجیل کنونى کتب آسمانى هستند که از طریق وحى بر قلب پیامبرانى همچون «موسى» و «عیسى» نازل شده باشد، بلکه آنها عموماً معترفند که این کتابها همگى بعد از این دو پیامبر بزرگ بوسیله پیروان آنها (اعم از شاگردان و غیر شاگردان) نگاشته شده، منتها چون نویسندگان آنها از پیشوایان مذهبى و به اصطلاح از قدیسین و احیاناً از شاگردان این دو پیامبر بوده اند کتابهاى آنها به عنوان «کتب مقدسه» که حاوى قسمتى از تعلیمات آنهاست شناخته شده، نه کتب آسمانى.

بنابراین بحث از اینکه کتابهاى مزبور عین وحى آسمانى است که بر قلب این دو پیامبر نازل گردیده، اصولاً در میان آنها مطرح نیست، و به این ترتیب افرادى که از روى عدم اطلاع نام کتاب آسمانى بر آنها میگذارند بسیار از حقیقت دورند و گفتار آنها نه با تواریخ یهود و مسیحیت سازش دارد و نه با محتویات این کتابها.

براى روشن شدن این حقیقت اجازه دهید یک بررسى کوتاه و اجمالى درباره محتویات این کتب مقدسه بنمائیم:

عهد قدیم یا Old Testament شامل 39 کتاب و رساله است پنج قسمت اول آن که مهمترین آنهاست «اسفار پنجگانه تورات» نامیده مى شود.

محتویات این پنج کتاب شرحى درباره چگونگى آفرینش انسان و جانداران دیگر، و سپس بیوگرافى و تاریخچه اى از زندگى پیامبران بزرگ و شرح تاریخ زندگى موسى (البته بطور مشروحتر) میباشد، حتى چگونگى مرگ و دفن و قبر آن حضرت نیز در آن ثبت است(1)!

کتابها و رساله هاى سى و چهارگانه دیگر نیز همگى شرح حال پیامبران، و تاریخ ملوک و پادشاهانى است که پس از موسى روى کار آمدند و قسمتى از سرودهاى مذهبى و مناجاتها و موعظه هاى پیامبران بعد از موسى است.

عهد جدید یا New Testament عبارت از 27 کتاب و رساله است که قسمت عمده آن یعنى چهار کتاب اول «اناجیل اربعه» نام دارد که دو کتاب آن بوسیله شاگردان مسیح نگاشته شده (انجیل متى و انجیل یوحنا) و دو کتاب دیگر بوسیله شاگرد شاگردان (انجیل لوقا و انجیل مرقس) و هر چهار انجیل به اتفاق همه مورخان مسیحى سالها پس از مسیح نوشته شده است.

محتویات این اناجیل نیز یک شرح حال ساده، و نسبتاً مفصل از، شخص مسیح (ع) از هنگام ولادت تا هنگام مرگ (به عقیده آنان) و حوادث بعد از مرگ و دفن و زنده شدن و صعود به آسمان است(2)

از بیست و سه رساله دیگر، 21 رساله آن متن نامه هائى است که بوسیله حواریان مسیح (مانند پطرس و یوحنا) و غیر حواریان (مانند پولس) تنظیم و براى نقاط مختلف به عنوان تبلیغ آئین مسیح ارسال گردیده است.

به این ترتیب: 14 نامه از پولس و 3 نامه از یوحنا و 2 نامه از پطرس یک نامه از یعقوب و یک نامه هم از یهودا، دو رساله دیگر یکى خوابنامه اى است از یوحنا به نام «مکاشفات یوحنا» و دیگرى رساله اى است به نام «اعمال رسولان» و چنانکه از نامش پیدا است محتوى شرح فعالیتهاى تبلیغاتى شاگردان مسیح و بعضى دیگر از پیروان او میباشد.

با توجه به توضیح و بررسى کوتاهى که در بالا از چگونگى پیدایش کتب مقدسه یهود و نصارى، و محتویات آنها، به عمل آمد به خوبى روشن میشود که: اولا این کتب بهیچوجه کتاب آسمانى و مطالبى که از طریق وحى دریافت شده باشند، نیستند و این کتب از کتابهائى که بر حضرت مسیح و موسى نازل شده است کاملا جدا است و از آن دو کتاب فعلا اثرى در دست نیست.

ثانیاً این کتب به کتابهاى تاریخى (منتها تاریخ مذهبى) از هر چیز شبیه تر است، و در جهت تاریخى نیز بیشتر جنبه وقایع نگارى دارد، نه تحلیلى، بنابراین امتیاز کتاب آسمانى بودن منحصراً مربوطه به (قرآن) است زیرا:

1 ـ لحن قرآن در همه آیات آن لحن وحى و خطاب به پیامبر (ص) است و ضمیر «ما» و «من» که به ذات خداوند برمیگردد تکیه گاه بسیارى از آیات آن مى باشد.

2 ـ بسیارى از آیات قرآن با جمله «قل» (بگو) خطاب به پیغمبر اسلام شروع میشود که براى حفظ اصالت این کتاب آسمانى خود این جمله نیز در متن قرآن گنجانیده شده است.

3 ـ شأن نزول بیشتر آیات، و اینکه هر کدام در چه واقعه اى از طرف خدا نازل گردیده ثبت و ضبط شده است، و به این ترتیب باید گفت:

فعلا تنها کتاب آسمانى در روى زمین (قرآن) مجید است.

این بود بحث ما درباره اعجاز قرآن از جنبه تاریخى.

1. به فصل 36 سفر اعداد (پنجمین کتاب تورات) مراجعه شود.
2. جالب توجه اینکه این موضوع در فصول آخر همه اناجیل چهارگانه دیده میشود.