نخستين گروهى كه روانه دوزخ مى شوند، كافران و منافقان هستند. «قرآن مجيد» در آيه 14 سوره «نساء» مى فرمايد: «اِنَّ اللهَ جَامِعُ الْمُنَافِقِينَ وَ الْكَافِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعاً»؛ (خداوند منافقان و كافران را همگى در دوزخ جمع مى كند)، و در آيه 49 سوره «توبه» مى خوانيم: «وَ اِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالْكَافِرِينَ»؛ (جهنّم، كافران را احاطه كرده است)، و در سوره «نساء» آمده است: «اِنَّ الْمُنَافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَ لَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصِيراً»(1)؛ (منافقان در پائين ترين مرحله دوزخند و هرگز ياورى براى آنها نخواهى يافت).
در حقيقت مهمترين و گسترده ترين سرچشمه گناه و آلودگى ها همين كفر و بى ايمانى و نفاق است؛ زيرا تا چراغ ايمان درون جان انسان را روشن نسازد و از شرك، كفر و نفاق خالص نگردد انگيزه مؤثرى براى كار خير نخواهد داشت و تنها انگيزه هاى مادى و شهوات بر او حاكم خواهد بود و نتيجه حاكميت چنين انگيزه هايى - كه نمونه هاى آن را در جنايات جنايتكاران دنياى امروز كاملا با چشم مى بينيم - بر كسى پنهان نيست.
«كُفر» به معناى پوشاندن حقّ و «نفاق» به معناى دوگانگى ظاهر و باطن (تظاهر به ايمان و پنهان داشتن كفر) مهمترين سدّ راه اصلاح در جوامع انسانى است، لذا بسيارى از آيات مربوط به دوزخ و دوزخيان ناظر به اين دو گروه است.(2)