طایفه اوّل: تفسیر ثیاب به جلباب
*... عن محمد بن مسلم (صحیحه و رجال سند معتبر است) عن أبى عبداللّه(علیه السلام) فى قول الله عزّ و جلّ: «و القواعد من النساء اللاتى لایرجون نکاحاً» ما الذى یصلح لهنّ أن یضعن من ثیابهنّ؟ قال: الجلباب. (ظاهر این است که فقط همین مقدار جایز است)
*... عن محمد بن ابى حمزه (بقیه رجال سند معتبر است) عن أبى عبداللّه(علیه السلام) قال: القواعد من النساء لیس علیهنّ جناحٌ أن یضعن ثیابهنّ قال: تضع الجلباب وحده.
سند این حدیث ظاهراً مشکلى ندارد و اگر بحثى باشد در «محمد بن أبى حمزه» است که مرحوم کشّى از حمدویه نقل مى کند که او مردى ثقه و فاضل است «ابن أبى عمیر» از محمد بن أبى حمزه روایات زیادى نقل مى کند که اگر معتقد باشیم ابن أبى عمیر از غیر ثقه نقل روایت نمى کند این هم دلیل دیگر بر توثیق محمد بن أبى حمزه است، هر چند به نظر ما این مسئله مسلّم نیست ولى آنچه که مسلّم است ابن أبى عمیر لایرسل الاّ عن ثقه نه اینکه لایروى، ولى به هر حال این روایت جزء مؤیدات مى تواند باشد.
* باسناده (شیخ) عن الحسین بن سعید (اهوازى) عن محمد بن الفضیل (محلّ بحث است) عن أبى الصباح الکنانى قال: سألت أباعبداللّه(علیه السلام) عن القواعد من النساء ما الذى یصلح لهنّ أن یضعن من ثیابهنّ؟ فقال: الجلباب إلاّ أن تکونَ أمة فلیس علیها جناحٌ أن تضع خمارها.
با توجّه به این که اماء، پیر و جوان ندارد و هر دو مى توانند کشف رأس کنند، قرینه مى شود که این حکم مستحب است یعنى اگر قواعد أمه باشد مانعى ندارد و اگر حرّة باشد پوشاندن مستحب است و کشف رأس کراهت دارد.
«محمد بن فضیل» محلّ بحث است بعضى او را توثیق و بعضى او را تضعیف کرده اند. صاحب جواهر به خاطر فاصله اى که بین مدح و ذم او وجود دارد به وثاقت او اطمینان پیدا نکرده. «ابى الصباح» هم شخصى ثقه و اسم او «ابراهیم بن نُعیم العبدى» است; در توثیق او وارد شده که امام صادق(علیه السلام) او را میزان معرّفى کرده اند که بالاتر از وثاقت از آن استفاده مى شود.
*... عن محمد بن سنان (محلّ بحث است) عن الرضا(علیه السلام) فیما کتبه الیه من جواب مسائله... و کذلک ما اشبه الشعور الا الذى قال اللّه تعالى: «و القواعد من النساء اللاتى یرجون نکاحاً فلیس علیهن جناح ان یضعن ثیابهن غیر متبرّجات بزینة» اى غیر الجلباب فلا بأس بالنظر الى شعور مثلهنّ.
اگر غیر الجلباب به معنى لایضعن غیر الجلباب باشد مثل احادیث سابقه است و به درد بحث مى خورد ولى اگر به معناى این باشد که غیر جلباب را هم مى توانند کنار بگذارند در این صورت به بحث ما مربوط نبوده و به طایفه دوّم مربوط است.
جمع بندى طایفه اوّل: حدّاقل دو تا از این احادیث، هم از نظر سند و هم از نظر دلالت خوب بود.
طایفه دوّم: تفسیر ثیاب به جلباب و خمار و مقنعه را مى گوید.
*... عن الحلبى (تمام رجال سند از بزرگان هستند) عن أبى عبدالله(علیه السلام) اَنّه قرء «أن یضعن ثیابهنّ» قال: الخمار و الجلباب، قلت بین یَدَى مَن کان؟ فقال: بین یَدى من کان غیر مبترجة بزینة فان لم تفعل فهو خیرٌ لها و الزینة الّتى یبدین لهنّ شىءٌ فى الایة الاخرى (ذیل ابهام دارد).
*... عن حریز بن عبداللّه، عن أبى عبداللّه(علیه السلام) (سند این حدیث هم خوب است) انّه قرء «یضعن من ثیابهنّ» قال: الجلباب و الخمار اذا کانت المرأة مسنّة.
*... عن على بن احمد بن یونس قال: ذکر الحسین (کدام حسین؟) انّه کتب الیه یسئله (کدام امام؟) عن حدّ القواعد من النساء (مستثنیات لباس در سئوال راوى است) الّتى اذا بلغت جازلها أن تکشف رأسها و ذراعها؟ فکتب(علیه السلام)من قعدن عن النکاح.
دلالت این حدیث خوب ولى سند آن شلوغ است، «محمد بن الحسن الصفّار» همان محمد بن الحسن بن فروغ الصفار است کان من شیوخ الطایفة و الثقات. پس روایت از ناحیه صفار مشکلى ندارد و اگر مشکلى داشته باشد از ناحیه «على بن احمد بن یونس» است که شخصى به این نام در رجال نداریم و لذا احتمال داده اند که «على بن احمد عن یونس» است که همان «على بن احمد بن أشیم» که مجهول الحال است. پس این روایت اگر چه دلالت خوبى دارد ولى داراى سند شلوغى است و به همین جهت اگر چه به عنوان دلیل مطرح نشود ولى به عنوان مؤید خوب است.
