تربیت نفوس، و تهذیب اخلاق، و تقویت پایه هاى تقوا و خلوص است. تعبیرى که در احادیث گذشته آمده بود که حجِّ مقبول سبب مى شود انسان از تمام گناهانش خارج شود و همانند روزى گردد که از مادر متولّد شده، دلیل روشنى براى تأثیر حج بر پاکى دل و صفاى روح و زدودن آثار گناهان یک عمر است. البتّه این فایده بزرگ اخلاقى هنگامى به دست مى آید که زائران بیت اللّه الحرام به اسرار اعمال و مناسکى که انجام مى دهند، به دقّت توجّه داشته باشند، تا هر قدمى که برمى دارند قدمى به سوى خدا و معبود و محبوب حقیقى باشد، و این عبادت بزرگ و پرمحتوا براى آنان به منزله «تولّد دوباره» گردد.
کسانى که با توجّه به اسرار این عبادت، و با نهایت خلوص نیّت، این مراسم بزرگ روحانى را انجام مى دهند، آثار عمیق آن را در درون جان خود تا پایان عمر احساس مى کنند، و هر زمان به یاد خاطره هاى این سفر روحانى و صحنه هاى مملوّ از روحانیّت و صفا و اخلاص بیفتند، روح تازه اى در آنها دمیده مى شود (این، اثر تربیتى و اخلاقى حج است).