طبق آنچه که از آیات مورد بحث استفاده مى شود، حضرت ابراهیم(علیه السلام) از آمدن میهمانان شاد و خوشحال گشت، و بلافاصله مشغول تهیّه وسایل پذیرایى و بخصوص آماده کردن غذا شد. در حالى که برخى از ما مسلمانان هنگامى که متوجّه مى شویم قرار است میهمانى براى ما بیاید عزا گرفته، و بسیار ناراحت مى شویم. اسلام دین رحمت و عاطفه است، و اهمیّت زیادى به میهمانى مى دهد. در قرآن مجید 5 بار کلمه میهمانى تکرار شده، که نشانگر اهمیّت آن از دیدگاه اسلام است. و در روایات، احادیث فراوانى به چشم مى خورد، که به چهار نمونه آن قناعت مى کنیم:

1. حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) فرمود: «اَلضَّیْفُ یَأْتِى الْقَوْمَ بِرِزْقِه، فَاِذا ارْتَحَلَ اِرْتَحَلَ بِجَمیعِ ذُنُوبِهِمْ; میهمان که وارد مى شود روزى اش هم مى آید (و چیزى از روزى صاحبخانه کسر نمى شود) و هنگامى که منزل میزبان را ترک مى کند، همه گناهان اهل خانه را مى برد».(1)

2. در روایت دیگرى از آن حضرت مى خوانیم: «مَنْ کانَ یُؤْمِنُ بِاللهِ وَالیَوْمِ الاْخَرِ فَلْیُکْرِمْ ضَیْفَهُ; هر کس به توحید و معاد ایمان دارد، باید به میهمان خود احترام بگذارد و او را اکرام کند».(2)

3. در کتاب المناقب آمده است: «رُئِىَ اَمیرُ الْمُؤْمِنینِ(علیه السلام) حَزیناً، فَقیلَ لَهُ: مِمَّ حُزْنُکَ؟ قالَ: لِسَبْع اَتَتْ لَمْ نُضِفْ اِلَیْنا ضَیْفٌ; روزى حضرت على(علیه السلام) محزون وغمگین بود. از آن حضرت پرسیده شد: چرا ناراحتى؟ فرمود: یک هفته بر من گذشته و میهمانى نداشته ام!».(3)

4. حضرت رسول(صلى الله علیه وآله) فرمود: «کُلُّ بَیْت لا یَدْخُلُ فیهِ الضَّیْفُ لا یَدْخُلُهُ الْمَلائِکَةُ; هر خانه اى که میهمان داخل آن نشود، فرشتگان در آن تردّد نمى کنند».(4)

آنچه ذکر شد، گوشه اى از روایات اسلامى در مورد اهمیّت میهماندارى بود. اکنون مقایسه اى بین فرهنگ دنیاى غرب و اسلام را انجام بدهیم. در دنیاى غرب که همه چیز بر محور مادّیات دور مى زند و عواطف انسانى مرده، مسأله میهمانى موضوعیّت ندارد. حتّى اگر دو دوست صمیمى به رستورانى بروند و با هم غذا بخورند، هر کس پول سهم خود را مى دهد و هیچ کدام دیگرى را میهمان خود نمى کند! آرى وقتى انسان مادّى شود همه معنویات رنگ مى بازد.

امّا اسلام آنقدر بر میهمانى تأکید مى کند که امیرالمؤمنین على(علیه السلام) بخاطر نیامدن میهمان محزون و غمگین مى شود. با این حال غربى ها ما را متّهم به خشونت و بى عاطفگى مى کنند. شما خواننده گرامى قضاوت کنید که: ما اهل خشونتیم، یا آنها که بویى از عاطفه نبرده اند؟!

1. بحارالانوار، ج 75، ص 461، ح 17.

 

2. همان مدرک، ص 460، ح 14.

3. سفینة البحار، ج 5، ص 268، واژه «الضیف والضیافة».

4. بحارالانوار، ج 75، ص 461، ح 14.