مهاجرت، یکى از برنامه هاى مهمّ اسلام است. بنابراین، هنگامى که مى خواهند براى تاریخ اسلامى مبدأیى در نظر بگیرند، سال هجرت پیامبر(صلى الله علیه وآله)و مسلمانان به مدینه به عنوان مبدأ تاریخ اسلامى انتخاب مى شود. چرا که بزرگترین حادثه زمان پیامبر(صلى الله علیه وآله) همان هجرت از مکّه به مدینه بود.

سؤال: آیا مسأله هجرت، پس از هجرت مسلمانان از مکّه به مدینه به پایان رسید، یا این حکم زیباى دین، در تمام اعصار و مکان ها جریان دارد؟

جواب: هجرت مانند سایر احکام و معارف دینى اختصاص به عصر و زمان و مکان خاصّى ندارد، بلکه شرایط آن براى هر کس محقّق شود باید به آن عمل کند. بنابراین، اگر زنان یا مردان مسلمان به مکانى بروند که فعالیّت هاى دینى و انجام اعمال عبادى در آن ممکن نیست، باید به نقاطى که این امکان وجود دارد هجرت کنند، و این هجرت از برون است.

نوع دیگرى از هجرت داریم که هجرت از درون نام دارد. پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) در توصیف این هجرت فرمود: «یَقُولُ الرَّجُلُ هاجَرْتُ وَلَمْ یُهاجِرْ اِنَّمَا الْمُهاجِرُونَ الَّذینَ هَجَرُوا السَّیِّئاتِ; برخى از انسان ها، مدّعى هجرتند در حالى که هجرت نکرده اند، مهاجران واقعى کسانى هستند که از گناه، به طاعت (از بخل به سخاوت، از هواپرستى به خداپرستى، از حرص به قناعت، از بى تقوایى به تقوا) مهاجرت کرده اند».

حضرت ابراهیم(علیه السلام) نه بر اساس نیاز خود، بلکه بر اساس نیاز جامعه از بابل به سوى شام هجرت کرد، تا آیین خداپرستى و یکتاپرستى را در آنجا هم بسط و گسترش دهد.