امام(علیه السلام) در روز عاشورا در حالى که به سوى میدان شهادت گام بر مى داشت شمشیر از نیام کشیده به معرّفى خویش پرداخت و اتمام حجّت نمود، تا فردا نگویند ما او را نشناختیم و براى این هدف، از اشعار جالب و پرمعنایى که خود سروده بود، و در اعماق دلها نفوذ مى کرد، بهره گرفت و فرمود:
اَنَا ابْنُ عَلِیِّ الطُّهْرِ مِنْ آلِ هاشِم *** کَفانی بِهذا مَفْخَراً حینَ اَفْخَرُ
وَ جَدّی رَسُولُ اللّهِ اَکْرَمُ مَنْ مَضى *** وَ نَحْنُ سِراجُ اللّهِ فِى الاَْرْضِ نَزْهَرُ
وَ فاطِمَةُ أُمّی مِنْ سُلالَةِ اَحْمَدَ *** وَ عَمِّی یُدْعى ذَالْجَناحَیْنِ جَعْفَرُ
وَ فینا کِتابُ اللّهِ أُنْزِلُ صادِقاً *** وَ فینَا الْهُدى وَ الْوَحْىُ بِالْخَیْرِ یُذْکَرُ
وَ نَحْنُ أَمانُ اللّهِ لِلنّاسِ کُلِّهِمْ *** نُسِرُّ بِهذا فی الاَْنامِ وَ نَجْهَرُ
وَ نَحْنُ وُلاةُ الْحَوْضِ نَسْقی وُلاتَنا *** بِکَأْسِ رَسُولِ اللّهِ ما لَیْسَ یُنْکَرُ
وَ شیعَتُنا فی النّاسِ أَکْرَمُ شیعَة *** وَ مُبْغِضُنا یَوْمَ الْقِیامَةِ یَخْسَرُ
بِنا بَیَّنَ اللّهُ الْهُدى مِنْ ضَلالَة *** وَ یَغْمَرُ بِنا آلاءَهُ وَ یَطْهَرُ
إِذا ما أَتى یَوْمَ الْقِیامَةِ ظامِئاً *** اِلَى الْحَوْضِ یَسْقیهِ بِکَفَّیْهِ حَیْدَرُ
اِمامٌ مُطاعٌ اَوْجَبَ اللّهُ حَقَّهُ *** عَلَى النّاسِ جَمْعاً وَالَّذی کانَ یَنْظُرُ
فَطُوبى لِعَبْد زارَنا بَعْدَ مَوْتِنا *** بِجَنَّةِ عَدْن صَفْوُها لا یُکَدَّرُ
«منم فرزند على پاک، از خاندان هاشم که اگر بخواهم افتخار کنم همین افتخار مرا بس است!
جدّم رسول خدا است که گرامى ترین انسان ها است و ماییم چراغ فروزان الهى در زمین.
و مادرم فاطمه(علیها السلام) از دودمان احمد است و عمویم جعفر است که به صاحب دو بال خوانده مى شود.
و کتاب خدا در خاندان ما به راستى نازل شد و در میان ما است که وحى و هدایت به نیکى یاد مى شود.
ما براى تمام مردم امان خداییم، چه آن را براى مردم پنهان کنیم یا آشکار سازیم.
و ماییم صاحب حوض کوثر که دوستان خود را با جام رسول خدا(صلى الله علیه وآله) ـ که قابل انکار نیست ـ سیراب مى کنیم.
شیعیان ما در میان مردم گرامى ترین پیروان هستند و دشمنان ما در روز قیامت زیان خواهند دید.
خداوند به وسیله ما هدایت را از گمراهى آشکار ساخته و نعمت هاى خویش را فراوان و پاکیزه کرد.
هنگامى که روز قیامت تشنه اى بر حوض کوثر وارد شود «حیدر» با دو دست مبارکش او را سیراب مى کند.
امامى است فرمانروا که خداوند حقّش را بر همه مردم واجب کرده، و کسى است که ناظر اعمال (مردم) است.
به بنده اى که پس از مرگِ ما به زیارت ما نایل شود، بهشت جاودان ـ که زلال آن هرگز تیره نشود ـ مژده باد!».
* * *
امام(علیه السلام) در روز عاشورا تمام برنامه هاى خود را با دقّت به پیش مى برد، و چون مى دانست این حادثه بزرگ و بى نظیر براى همیشه در دل تاریخ ثبت خواهد شد، راه را بر تمام عذر و بهانه هایى که ممکن بود چهره آن را دگرگون سازد، مى بست.
از جمله در آخرین لحظات عمر در حالى که به نشانه آمادگى براى پیکار و شهادت شمشیر را از نیام درآورده بود، ضمن اشعار رسایى ـ بار دیگر ـ به معرّفى خود پرداخت.
از خودش، از پدرش، از جدّش رسول خدا(صلى الله علیه وآله) از مادرش حضرت زهرا(علیها السلام)، و از عمویش جعفر(علیه السلام) سخن گفت، سپس به این حقیقت اشاره کرد که قرآن و اسلامى را که همه شما ظاهراً به آن افتخار مى کنید، در خانه ما نازل شده; و پناهگاه شما در قیامت نیز ما هستیم.
و عجبا که این سخنان که هر خفته اى را بیدار و هر مستى را هشیار مى کرد، در آن کوردلان مؤثّر نیفتاد!
1 . مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 88 ; فتوح ابن اعثم، ج 5، ص 213-214 و رجوع شود به : بحارالانوار، ج 45، ص 48-49.
