وى نیز از فرزندان «ام البنین» است که دو سال از برادرش «عبدالله» کوچکتر است. او در زمان شهادت امیرالمؤمنین چهار ساله بود و در روز عاشورا بیست و سه سال داشت.
اما اینکه چرا امام على(علیه السلام) اسمش را عثمان نامید مى گویند به سبب علاقه آن حضرت به عثمان بن مظعون، صحابى بزرگوار رسول الله بوده است.
از آن حضرت نقل شده است که فرمود: «إِنَّما سَمَّیْتُهُ بِإِسْمِ أخی عُثْمانَ بْنِ مَظْعُونَ».
هنگامى که عبدالله بن على به شهادت رسید، عباس به عثمان رو کرد و فرمود: «تَقَدَّمْ یا أَخِی; اى برادر! قدم پیش نه».
عثمان به سوى میدان حرکت کرد و این رجز را مى خواند:
إِنِّی أَنَا عُثْمانُ ذُوالْمَفاخِرِ *** شَیْخِی عَلِیٌّ ذُوالْفِعالِ الظّاهِرِ
وَابْنُ عَمٍّ لِلنّبِیِّ الطّاهِرِ *** أَخی حُسَیْنٌ خِیْرَةُ الاَْخایِرِ
وَسَیِّدُ الْکِبارِ وَالاَْصاغِرِ *** بَعْدَ الرَّسُولِ وَالْوَصِیِّ النّاصِر
«منم عثمان، صاحب افتخارات و پدرم على، صاحب رفتار (نیک) روشن است. او پسر عمّ پیامبر پاک و برادرم حسین بهترین بهترین هاست. او سرور کهنسالان و جوانان است و پس از پیامبر و وصىّ (على)، یارى دهنده دین است».
عثمان همچنان رجز مى خواند و بى باکانه مى جنگید، تا آنکه هدف تیر «خولى بن یزید» قرار گرفت و به پهلو بر زمین افتاد.
سپس شخصى به پیش آمد و سر مبارک او را از بدن جدا ساخت.
1. همان مدرک.
2. رجوع شود به: مقاتل الطالبیین، ص 55 و بحارالانوار، ج 45، ص 37 .
