«ژوزف فرانسوى» در کتاب «اسلام و مسلمانان» ضمن اشاره به اندک بودن شمار شیعیان در قرون اوّلیّه اسلام، به خاطر عدم دست رسى آنان به حکومت، و ظلم و ستم حاکمان بر آنان و قتل و غارت اموالشان در تحلیل جالبى مى نویسد:
«یکى از امامان شیعه، آنان را دستور تقیّه داد تا جانشان از گزند بیگانگان محفوظ باشد و همین امر باعث شد که شیعیان کم کم قدرت پیدا کنند و این بار دشمن بهانه اى نیافت تا به واسطه آن شیعیان را بکشد و اموالشان را غارت نماید. شیعیان مجالس و محافل مخفیانه اى را تشکیل دادند و بر مصائب حسین(علیه السلام)گریه مى کردند. این عاطفه و توجّه قلبى در دلهاى شیعیان استحکام یافت و کم کم زیاد شد و پیشرفت کردند... بزرگترین عامل این پیشرفت برپا کردن عزادارى حسین(علیه السلام)مى باشد که دیگران را به سوى مذهب شیعه دعوت مى کند... هر یک از شیعیان در حقیقت مردم را به سوى مذهب خود مى خوانند بى آن که مسلمانان دیگر متوجّه بشوند. بلکه خود شیعیان هم (شاید) به فایده اى که در این کارهایشان وجود دارد متوجّه نیستند و گمان مى کنند تنها ثواب اخروى کسب مى کنند».
«ماربین» مورّخ آلمانى نیز در کتاب «سیاست اسلامى» مى گوید:
«من معتقدم رمز بقا و پیشرفت اسلام و تکامل مسلمانان به سبب شهید شدن حسین(علیه السلام) و آن رویدادهاى غم انگیز مى باشد و یقین دارم که سیاست عاقلانه مسلمانان و اجراى برنامه هاى زندگى ساز آنان به واسطه عزادارى حسین(علیه السلام) بوده است».
1 . به نقل از فلسفه شهادت و عزادارى حسین بن على(علیه السلام)، علاّمه سید عبدالحسین شرف الدین، ترجمه على صحت، ص 92.
2 . فلسفه شهادت و عزادارى حسین بن على(علیه السلام)، ص 109.
