در آیه فوق ـ چنان که دیدیم ـ تلاش براى زندگى را در کنار «جهاد فى سبیل اللّه» قرار داده، و این نشان مى دهد: اسلام براى این موضوع اهمیت زیادى قائل است; چرا چنین نباشد در حالى که یک ملت فقیر، گرسنه و محتاج به بیگانه، هرگز استقلال، عظمت و سربلندى نخواهد یافت، و اصولاً «جهاد اقتصادى» بخشى از «جهاد با دشمن» است.
در این زمینه جمله اى از «عبداللّه بن مسعود» صحابى معروف نقل شده است که مى گوید: أَیُّما رَجُل جَلَبَ شَیْئاً اِلى مَدِیْنَة مِنْ مَدائِنِ الْمُسْلِمِیْنَ، صابِراً مُحْتَسِباً، فَباعَهُ بِسِعْرِ یَوْمِهِ، کانَ عِنْدَ اللّهِ بِمَنْزِلَةِ الشُّهَداءِ، ثُمَّ قَرَأَ: وَ آخَرُونَ یَضْرِبُونَ فِى الْأَرْضِ...: «هر کس متاعى را به یکى از شهرهاى مسلمانان ببرد، و زحمات خود را در این راه براى خدا محسوب دارد، سپس آن را به قیمت عادلانه آن روز بفروشد، چنین کسى در پیشگاه خدا به منزله شهیدان است، سپس این جمله از آیه آخر سوره «مزمل» را به عنوان شاهد تلاوت کرد: وَ آخَرُونَ یَضْرِبُونَ فِى الْأَرْضِ».(1)
* * *
خداوندا! به ما توفیق جهاد در تمام ابعادش را مرحمت فرما!
بار الها! توفیق قیام شبانه، تلاوت قرآن کریم و ساختن خویشتن در پرتو این نور آسمانى را به همه ما لطف کن!
پروردگارا! جامعه اسلامى ما را با الهام از این سوره پر محتوا به مقام شایسته و عظمت دیرین برسان!
آمِیْنَ یا رَبَّ الْعالَمِیْنَ
پایان سوره مزمل(2)
1 / صفر الحرام / 1407
14 / 7 / 1365
* * *
1 ـ «مجمع البیان»، جلد 10، صفحه 382 و تفسیر «ابوالفتوح رازى» و تفسیر «قرطبى»، ذیل آیه مورد بحث، ضمناً از حدیث دیگرى که مشابه این حدیث است و در تفسیر «قرطبى»، از رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) نقل شده، استفاده مى شود: «عبداللّه بن مسعود»، این سخن را از خود نگفته، بلکه از پیامبر(صلى الله علیه وآله) استفاده کرده است.
2 ـ پایان تصحیح: 16 / 2 / 1383.
