در روایاتى که از ائمه اهل بیت(علیهم السلام) به ما رسیده، آیه اخیر به ظهور حضرت مهدى(علیه السلام) و عدل جهان گستر او تفسیر شده است، از جمله، در حدیثى، از امام باقر(علیه السلام) در تفسیر این آیه مى خوانیم:
نُزِلَتْ فِى الْإِمامِ الْقائِمِ(علیه السلام) یَقُولُ إِنْ أَصْبَحَ إِمامُکُمْ غائِباً عَنْکُمْ، لاتَدْرُونَ أَیْنَ هُوَ؟ فَمَنْ یَأْتِیْکُمْ بِإِمام ظاهِر یَأْتِیْکُمْ بِأَخْبارِ السَّمواتِ وَ الْأَرْضِ، وَ حَلالِ اللّهِ وَ حَرامِهِ، ثُمَّ قالَ: وَ اللّهِ ما جاءَ تَأْوِیْلُ هذِهِ الْآیَةِ، وَ لابُدَّ أَنْ یَجِىءَ تَأْوِیْلُها:
«این آیه درباره امامى نازل شده است که، قیام به عدل الهى مى کند، (حضرت مهدى(علیه السلام)) مى گوید: اگر امام شما پنهان گردد، و ندانید کجاست؟ چه کسى براى شما امامى مى فرستد، که اخبار آسمان ها و زمین، و حلال و حرام خدا را براى شما شرح دهد».
سپس فرمود: «به خدا سوگند، تأویل این آیه هنوز نیامده و سرانجام خواهد آمد».(1)
روایات در این زمینه فراوان است، باید توجه داشت که، همه، از باب «تطبیق» است، و به تعبیر دیگر، ظاهر آیه مربوط به آب جارى است، که مایه حیات موجودات زنده است، و باطن آیه، مربوط به وجود امام، علم و عدالت جهان گستر او است، که آن نیز مایه حیات جامعه انسانى است.
بارها گفته ایم: آیات قرآن معانى متعدد، ظاهر و باطن دارد، ولى این نکته را نیز مؤکداً تکرار مى کنیم: پى بردن به بطون آیات، جز براى پیامبر و امام معصوم ممکن نیست، و هیچ کس حق ندارد چیزى به عنوان باطن آیه از پیش خود مطرح کند، آنچه ما مى گوئیم، مربوط به ظواهر آیات است، و آنچه مربوط به بطون آیات است، فقط باید از معصومین بشنویم.
* * *
سوره «ملک» با حاکمیت و مالکیت خداوند شروع شد، و با رحمانیت او که آن هم شاخه اى از حاکمیت و مالکیت او است، پایان مى گیرد، و به این ترتیب،
آغاز و انجامش کاملاً منسجم است.
* * *
خداوندا! ما را مشمول رحمت عام و خاصت گردان، و از آب حیات ولایت اولیائت سیراب فرما!
پروردگارا! ظهور حضرت مهدى(علیه السلام)، آن چشمه آب حیات را تسریع کن، و تشنگان جمالش را با ظهورش سیراب گردان.
بارالها! به ما چشم بینا و گوش شنوا و عقل دانا، مرحمت فرمودى، حجاب هاى خودخواهى و غرور را از مقابل آنها برگیر، تا چهره حقیقت را آن چنان که هست ببینیم، و در صراط مستقیم هدایت تو راست قامت گام برداریم!
آمِیْنَ یا رَبَّ العالَمِیْنَ
پایان سوره ملک
12 / شوال / 1406(2)
30 / 3 / 1365
* * *
1 ـ «نور الثقلین»، جلد 5، صفحه 387.
2 ـ تصحیح: 1 / 2 / 1383.
