قابل توجه این که، در آیات فوق، از میان غذاهاى بهشتى مخصوصاً روى میوه ها تکیه شده، و از میان تمام میوه ها، به خصوص «خرما» و «انار» را نام مى برد، و عجب این که، به جاى «خرما»، «درخت نخل» گفته شده، ولى در مورد «انار» نام خود میوه آمده است، و لابد هر کدام نکته اى دارد.
اما ذکر خصوص میوه ها، از میان غذاهاى بهشتى، به خاطر اهمیتى است که میوه ها در تغذیه دارند، تا آنجا که انسان را موجودى «میوه خوار» نامیده اند، و نقش میوه ها در طراوت و شادابى و نشاط انسان، نه تنها از نظر علمى، بلکه از نظر تجربه عمومى مردم نیز آشکار است.
و اما ذکر «درخت نخل» به جاى میوه آن، ممکن است از این نظر باشد که، «درخت نخل» علاوه بر میوه اش از جهات مختلف مورد استفاده است، در حالى که «درخت انار» چنین نیست، از برگهاى نخل انواع وسائل زندگى، از فرش گرفته تا کلاه و لباس و وسیله حمل و نقل و تخت خواب مى بافند، و از الیاف آن استفاده هاى مختلف مى کنند، بعضى از قسمتهاى آن خواص داروئى دارد و حتى از تنه آن به عنوان ستون براى بعضى عمارتها یا پل براى عبور از نهرها استفاده مى کنند.
و اما انتخاب این دو میوه، از میان میوه هاى بهشتى، به خاطر تنوع این دو مى باشد: یکى غالباً در مناطق گرم مى روید، و دیگرى، در مناطق سرد، یکى ماده قندى دارد، و دیگرى ماده اسیدى، یکى از نظر طبیعت گرم است و دیگرى از نظر طبیعت سرد، یکى غذا است و دیگرى برطرف کننده تشنگى.
درباره مواد حیاتى موجود در خرما، و انواع ویتامینهاى آن که امروز کشف شده و بالغ بر 13 ماده حیاتى و 5 نوع ویتامین است و همچنین سایر خواص آن، ذیل آیه 25 سوره «مریم» تحت عنوان یک غذاى نیروبخش، سخن گفته ایم.(1)
و اما در مورد «انار» که در بعضى از روایات اسلامى به عنوان بهترین میوه ها (سَیِّدُ الْفاکِهَة) معرفى شده،(2) دانشمندان غذاشناس مطالب بسیارى گفته اند، از جمله روى «قدرت پاک کنندگى خون» و وجود مقدار قابل ملاحظه اى «ویتامین ث» در آن، تکیه کرده اند.
فوائد فراوان دیگرى براى انار (شیرین و ترش) در کتب آمده است، از جمله تقویت معده، دفع تبهاى صفرائى، یرقان، جرب (بیمارى خارش)، تقویت دید چشم، رفع جراحات مزمن، تقویت لثه و دفع اسهال است.
در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم: أَطْعِمُوا صِبْیَانَکُمُ الرُّمَّانَ فَإِنَّهُ أَسْرَعُ لِشَبَابِهِمْ: «به کودکان خود انار دهید که موجب رشد سریع آنها است».(3)
و در حدیث دیگرى آمده است: فَإِنَّهُ أَسْرَعُ لِأَلْسِنَتِهِمْ: «زودتر به سخن مى آیند».(4)
* * *
و در حدیث سومى از امام باقر و امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم که: مَا عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ ثَمَرَةٌ کَانَتْ أَحَبَّ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ(علیه السلام) مِنَ الرُّمَّانِ: «هیچ میوه اى در روى زمین نزد رسول خدا محبوبتر از انار نبود».(5)
* * *
1 ـ تفسیر «نمونه»، جلد 13، صفحه 46.
2 ـ این تعبیر در حدیثى از پیغمبر گرامى اسلام(علیه السلام) نقل شده است («بحار الانوار»، جلد 66، صفحه 163، حدیث 43).
3 ـ «بحار الانوار»، جلد 66، صفحه 164، حدیث 47.
4 ـ همان مدرک، صفحه 165، حدیث 50.
5 ـ «کافى»، جلد 6، صفحه 352، حدیث 3 (باب الرمان)
