سرچشمه هاى تاریخى بت پرستى را دانستیم، ولى بت پرستى از نظر روانى و فکرى سرچشمه هاى دیگرى دارد، که در آیات فوق به آن اشاره شده است، و آن پیروى از گمان هاى بى اساس و هواى نفس است.
پندار و خیالى است که براى افراد نادان پیدا مى شود، و مقلدان، چشم و گوش بسته آن را از یکدیگر مى گیرند، و نسل به نسل منتقل مى شود.
البته، معبودى همچون بت، که هیچ گونه کنترل و نظارتى روى بندگان خود ندارد، نه معاد و رستاخیز و حساب و کتابى دارد، و نه بهشت و دوزخى، و به آنها کاملاً آزادى مى دهد، و تنها در مشکلات به سراغ او مى روند و به پندارشان از او استمداد مى جویند، با هوا و هوس هاى سرکش به خوبى سازگار است، و میدان را براى شهوات آنها مى گشاید.
اصولاً هواى نفس، خود بزرگ ترین و خطرناک ترین بت ها است و سرچشمه پیدایش بت هاى دیگر، و مایه گرمى بازار بت پرستى است.
* * *