مسلم است که ابراهیم(علیه السلام) بعد از مهاجرت از «عراق» و سرزمین «بابل»، به سوى «شامات» آمده، مى گویند: لوط(علیه السلام) نیز با او زندگى مى کرد، اما بعد از مدتى (براى دعوت به توحید و مبارزه با فساد) به شهر «سدوم» رفت.
«سدوم» نام یکى از شهرها و آبادى هاى «قوم لوط» است که در «شامات» (در کشور «اردن») در نزدیکى «بحر المیت» واقع شده بود، سرزمین آباد و پر درخت و گیاهى بود، اما بعد از نزول عذاب الهى بر این قوم زشتکار و ننگین، شهرهاى آنها در هم کوبیده و زیر و رو شد، چنان که آنها را «مدائن مؤتفکات» مى گویند (شهرهاى زیر و رو شده).
بعضى معتقدند: ویرانه هاى این شهرها در زیر آب فرو رفته، و مدعى هستند که در گوشه اى از دریاچه «بحر المیت»، ستون ها و آثار دیگرى که دلالت بر خرابه هاى این شهر مى کند دیده اند.
و این که در بعضى از تفاسیر اسلامى مى بینیم: منظور از جمله «وَ تَرَکْنا فِیها آیَةً»، همان آب هاى گندیده اى است که جاى این شهرها را فرا گرفته، ممکن است اشاره به همین معنى باشد که بعد از زلزله هاى شدید، و شکافته شدن زمین، راهى از «بحر المیت» به این سرزمین بلادیده گشوده شده، و همه این شهرها به زیر آب فرو رفته!
در حالى که بعضى دیگر معتقدند: شهرهاى «لوط» به زیر آب فرو نرفته، و هم اکنون در نزدیکى «بحر المیت» منطقه اى است که زیر سنگ هاى سیاهى پوشیده شده، که احتمالاً محل شهرهاى «لوط» است.
و نیز گفته اند: مرکز ابراهیم(علیه السلام) در شهر «حبرون» در فاصله نه چندان دور از «سدوم» قرار داشت، و موقعى که بر اثر زلزله یا صاعقه، شهرهاى آنها آتش گرفت، ابراهیم(علیه السلام) در نزدیکى «حبرون» ایستاده بود و دود شهر را که متصاعد بود با چشم خود مى دید.(1)
از مجموع این گفتار، حدود تقریبى این شهرها روشن مى شود، هر چند جزئیات آن هنوز در پرده اى از ابهام باقى مانده.

* * *

1 ـ اقتباس از کتاب «قاموس مقدس»، «دائرة المعارف دهخدا» و «المنجد»، بخش اعلام.