جمعى از علماء و مفسران گفته اند: آیات مورد بحث، همان گونه که از بلند کردن صدا نزد پیامبر(صلى الله علیه وآله) در زمان حیاتش، منع مى کند، بعد از وفاتش را نیز شامل مى شود.(1)
اگر منظور آنها، شمول عبارت آیه است، ظاهر آیه مخصوص زمان حیات رسول اللّه(صلى الله علیه وآله) است; زیرا مى گوید: «صداى خود را برتر از صداى او نکنید» و این در حالى است که پیامبر(صلى الله علیه وآله) حیات جسمانى داشته باشد و سخن بگوید.
ولى اگر منظور، مناط و فلسفه حکم است، که در این گونه موارد روشن است، و اهل عرف الغاى خصوصیت مى کنند، تعمیم مذکور، بعید به نظر نمى رسد; زیرا مسلم است هدف در اینجا، رعایت ادب و احترام نسبت به ساحت قدس پیامبر(صلى الله علیه وآله) است، بنابراین هر گاه بلند کردن صدا در کنار قبر پیامبر(صلى الله علیه وآله)، نوعى هتک و بى احترامى باشد، بدون شک جائز نیست ، مگر این که به صورت اذان نماز، یا تلاوت قرآن، یا ایراد خطابه و امثال آن بوده باشد، که در این گونه موارد، نه در حیات پیامبر(صلى الله علیه وآله) ممنوع است و نه در ممات او.
در حدیثى در «اصول کافى» از امام باقر(علیه السلام) درباره ماجراى وفات امام حسن مجتبى(علیه السلام)، و ممانعتى که از سوى «عایشه» در زمینه دفن آن حضرت در جوار پیامبر(صلى الله علیه وآله) به عمل آمد، و سر و صداهائى که بلند شد، مى خوانیم: امام حسین(علیه السلام)به آیه «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لاتَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ...» استدلال فرمود، و از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) این جمله را نقل کرد: إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَمْوَاتاً مَا حَرَّمَ مِنْهُمْ أَحْیَاءً: «خداوند آنچه را از مؤمنان در حال حیات تحریم کرده، در حال مماتشان نیز تحریم کرده است».(2)
این حدیث گواه دیگرى بر عمومیت مفهوم آیه است.

* * *

1 ـ «روح المعانى»، جلد 26، صفحه 125.
2 ـ «اصول کافى»، جلد 1، صفحه 302، مطابق نقل «نور الثقلین»، جلد 5، صفحه 80.