مطابق آیه 13 همین سوره، قوم «عاد» و «ثمود» هر دو با «صاعقه» نابود شدند، در حالى که آیات دیگر مورد بحث مى گوید: آنها با تندباد سرد و شدید (صَرْصَرْ) از میان رفتند، آیا این دو منافاتى با یکدیگر ندارد؟
در پاسخ باید گفت: مفسران و ارباب لغت براى «صاعقه» دو معنى ذکر کرده اند: معنى عام، و خاص.
«صاعقه» عام به معنى هر چیزى است که انسان را هلاک مى کند و به گفته «مجمع البیان»: «أَلْمُهْلِکَةُ مِنْ کُلِّ شَىْء».
و معنى خاص، جرقه عظیم آتشینى است که از آسمان فرود مى آید، و هر چیزى را که در مسیر آن قرار گیرد مى سوزاند که شرح آن را در تفسیر همین آیات بیان کردیم (این جرقه بزرگ از مبادله الکتریسته میان ابر و زمین حاصل مى شود). بنابر این اگر «صاعقه» به معنى اول باشد، هیچ منافاتى با تندباد ندارد.
«راغب» در «مفردات» مى گوید: بعضى گفته اند: «صاعقه» سه گونه است: صاعقه به معنى مرگ، و به معنى عذاب، و به معنى آتش، مخصوصاً در آیه «أَنْذَرْتُکُمْ صاعِقَةً مِثْلَ صاعِقَةِ عاد وَ ثَمُودَ» به معنى عذاب، تفسیر شده است، سپس «راغب» مى افزاید: «همه اینها در یک معنى جمع مى شود: صاعقه، صداى شدیدى است که از جوّ برمى خیزد که گاه تنها از آن آتش برمى خیزید، گاه عذاب دیگر، و گاه مرگ، صاعقه یک چیز است و اینها اثرات آن است».(1)
این احتمال نیز وجود دارد که، قوم عاد گرفتار دو گونه عذاب شدند، نخست تندبادى کوبنده که همه چیز آنها را در یک مدت طولانى در هم کوبید و بر دیار آنها مسلط شد، سپس صاعقه آتشین مرگبار به فرمان خدا آنها را فرو گرفت.
ولى پاسخ اول با در نظر گرفتن آیات دیگر قرآن که از مجازات قوم عاد سخن مى گوید مناسب تر است.(2)

* * *

1ـ «مفردات راغب»، ماده «صعق».
2 ـ به سوره «ذاریات»، آیه 41 ـ «حاقه»، آیه 6 ـ «قمر»، آیه 18 و 19 مراجعه شود.