مطالعه آیات قرآن مجید، نشان مى دهد که «اولیاء اللّه» اعم از پیامبران و فرشتگان و بندگان صالح، به هنگام دعا سخن خود را با «رَبَّنا»، یا «رَبِّى»، شروع مى کردند.
آدم(علیه السلام) مى گوید: رَبَّنا ظَلَمْنا أَنْفُسَنا: «پروردگارا! من و همسرم بر خود ستم  کردیم».(1)
نوح(علیه السلام) عرض مى کند: رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ لِوالِدَىَّ: «پروردگارا! من و پدر و مادرم را بیامرز».(2)
ابراهیم(علیه السلام) مى گوید: رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ لِوالِدَىَّ وَ لِلْمُؤمِنِیْنَ یَومَ یَقُومُ الْحِسابُ: «پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را در روزى که حساب بر پا مى شود ببخش».(3)
یوسف(علیه السلام) مى گوید: رَبِّ قَدْ آتَیْتَنِى مِنَ الْمُلْکِ: «پروردگارا! بهره اى از حکومت به من رحمت فرموده اى».(4)
و موسى(علیه السلام) مى گوید: رَبِّ بِما أَنْعَمْتَ عَلَىَّ فَلَنْ أَکُونَ ظَهِیْراً لِلْمُجْرِمِیْنَ: «پروردگارا! به خاطر نعمتى که به من داده اى پشتیبان مجرمان نخواهم بود».(5)
سلیمان(علیه السلام) مى گوید: رَبِّ... هَبْ لِی مُلْکاً لایَنْبَغِى لِأَحَد مِنْ بَعْدِی: «خداوندا! حکومتى به من ببخش که شایسته کسى بعد از من نباشد».(6)
عیسى(علیه السلام) عرض مى کند: رَبَّنا أَنْزِلْ عَلَیْنا مائِدَةً مِنَ السَّماءِ: «پروردگارا! بر ما مائده اى از آسمان فرو فرست».(7)
و پیامبر بزرگ اسلام(صلى الله علیه وآله) عرضه مى دارد: رَبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزاتِ الشَّیاطِیْنِ: «پروردگارا! من از وسوسه هاى شیاطین به تو پناه مى برم».(8)
و مؤمنان طبق آیات آخر سوره آل عمران چندین بار، این تعبیر را تکرار مى کنند از جمله مى گویند: رَبَّنا ما خَلَقْتَ هَذا باطِلاً: «پروردگارا! این آسمان ها و زمین پهناور را بیهوده نیافریده اى»!
از این تعبیرات به خوبى استفاده مى شود که، بهترین دعا آن است که از مسأله ربوبیت پروردگار، آغاز شود، درست است که نام مبارک «اللّه» جامع ترین نام هاى خدا است ولى از آنجا که تقاضا از محضر پر لطف او تناسب با مسأله ربوبیت دارد، ربوبیتى که از ناحیه خداوند از نخستین لحظات وجود انسان آغاز مى شود، و تا آخر عمر او و بعد از آن ادامه دارد، و انسان را غرق الطاف الهى، مى کند، خواندن خداوند به این نام در آغاز دعاها از هر نام دیگر، مناسب تر و شایسته تر است.(9)

* * *

1 ـ اعراف، آیه 23.
2 ـ نوح، آیه 28.
3 ـ ابراهیم، آیه 41.
4 ـ یوسف، آیه 101.
5 ـ قصص، آیه 17.
6 ـ ص، آیه 35.
7 ـ مائده، آیه 114.
8 ـ مؤمنون، آیه 97.
9 ـ تفسیر «فخر رازى»، ذیل آیات مورد بحث.