به دنبال بحثهاى گوناگونى که پیرامون مبارزات انبیاى بزرگ، و کارشکنى هاى مشرکان بى ایمان، طى آیات این سوره آمده، اکنون ـ که به آخرین آیات سوره نزدیک مى شویم ـ مهمترین مسأله را در این رابطه بیان مى کند، و حسن ختام را به عالى ترین وجه نشان مى دهد، و آن خبر از پیروزى نهائى لشکر خدا بر لشکر شیطان و دشمنان حق است، تا مؤمنانِ اندکى که به هنگام نزول این آیات، در «مکّه» تحت فشار دشمنان اسلام بودند، و همچنین همه مؤمنان محروم در هر عصر و زمان، به این وعده بزرگ الهى، دلگرم شوند و گرد و غبار یأس و نومیدى را از دل و جان خود، بشویند، و براى ادامه مبارزه با لشکر باطل آماده و مقاوم گردند.
مى فرماید: «وعده قطعى ما براى بندگان مرسَلِ ما از قبل مسلّم شده» (وَ لَقَدْ سَبَقَتْ کَلِمَتُنا لِعِبادِنَا الْمُرْسَلِینَ).
«که آنها یارى مى شوند» (إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمَنْصُورُونَ).
«و لشکر ما در تمام صحنه ها پیروزند» (وَ إِنَّ جُنْدَنا لَهُمُ الْغالِبُونَ).
چه عبارتِ صریح و گویا، و چه وعده روح پرور و امیدبخشى؟!
آرى، پیروزى لشکر حق بر باطل، و غلبه جند اللّه و یارى خداوند نسبت به بندگان مرسَل و مخلَص، از وعده هاى مسلّم او، و از سنتهاى قطعى است که در آیات فوق، به عنوان «سَبَقَتْ کَلِمَتُنا» (این وعده و سنت ما از آغاز بوده) مطرح شده است.
نظیر این مطالب در آیات فراوان دیگرى از قرآن مجید آمده است: در آیه 47 سوره «روم» مى خوانیم: وَ کانَ حَقًّا عَلَیْنا نَصْرُ الْمُؤْمِنِینَ: «یارى کردن مؤمنان حقى است مسلّم بر ما»!
و در آیه 40 سوره «حج» آمده است: وَ لَیَنْصُرَنَّ اللّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ: «خداوند هر کس را که به یارى آئین او برخیزد، یاریش مى کند».
و در آیه 51 از سوره «غافر» مى خوانیم: اِنّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذِیْنَ آمَنُوا فِى الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهادُ: «ما رسولان خود و افراد با ایمان را در زندگى دنیا و در (روز رستاخیز) ـ آن روز که شاهدان به حق قیام مى کنند ـ یارى مى دهیم».
و بالاخره در آیه 21 سوره «مجادله»، با قاطعیت تمام از این غلبه و پیروزى به عنوان یک سنت قطعى سخن مى گوید: کَتَبَ اللّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَ رُسُلِی: «خداوند مقرر داشته است که من و رسولانم بطور قطع غلبه خواهیم کرد»!
بدیهى است خداوندى که بر همه چیز توانا است، و در وعده هاى او هرگز تخلف نبوده و نیست، مى تواند، به این وعده بزرگ خود جامه عمل بپوشاند، و همانند سنتهاى تخلف ناپذیر عالم هستى بى کم و کاست مردان حق را پیروز گرداند.
این وعده الهى، یکى از مهمترین مسائلى است که رهروان راه حق به آن دلگرمند، و از آن روح و جان مى گیرند، هر زمان خسته شوند با آن نفس، تازه مى کنند، و خون جدیدى در عروقشان جارى مى شود.
* * *