این سوره، در «مکّه» نازل شده و داراى 83 آیه است

محتواى سوره یس

چنان که مى دانیم این سوره در «مکّه» نازل شده است، بنابراین، محتواى آن از نظر کلى همان محتواى عمومى سوره هاى مکّى است که از توحید و معاد و وحى و قرآن و انذار و بشارت، سخن مى گوید، در این سوره چهار بخش عمده مخصوصاً دیده مى شود:
1 ـ نخست سخن از رسالت پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) و قرآن مجید و هدف از نزول این کتاب بزرگ آسمانى و گروندگان به آن است و تا آیه یازده آن را ادامه مى دهد.
2 ـ بخش دیگرى از این سوره از رسالت سه نفر از پیامبران الهى، و چگونگى دعوت آنها به سوى توحید و مبارزه پى گیر و طاقت فرساى آنها با شرک، سخن مى گوید که در حقیقت یک نوع تسلى و دلدارى به پیامبر(صلى الله علیه وآله) و ارائه طریق در انجام رسالت بزرگ او است.
3 ـ بخشى از این سوره، از آیه 33 شروع مى شود و تا آیه 44 ادامه دارد، مملوّ از نکات جالب توحیدى، و بیان گویا از آیات و نشانه هاى عظمت پروردگار در عالم هستى است، در قسمتهاى اخیر سوره نیز مجدداً به همین بحث توحیدى و آیات الهى باز مى گردد.
4 ـ بخش مهم دیگرى از این سوره در مسائل مربوط به «معاد» و دلائل گوناگون آن و چگونگى حشر و نشر، و سؤال و جواب در روز قیامت، و پایان جهان، و بهشت و دوزخ سخن مى گوید، که در این قسمت، نکته هاى بسیار مهم و دقیقى نهفته شده است.
و در لابلاى این بحثهاى چهارگانه آیاتى تکان دهنده براى بیدارى و هشیارى غافلان و بى خبران آمده است که اثرى نیرومند در دلها و جانها دارد.
خلاصه این که: در این سوره، انسان با صحنه هاى مختلفى از آفرینش، قیامت و زندگى و مرگ، انذار و بشارت روبرو مى شود که، مجموعه اى بیدارکننده و نسخه اى شفابخش را تشکیل مى دهد.

فضیلت سوره «یس»

سوره «یس» به گواهى احادیث متعددى که در این زمینه وارد شده، یکى از مهمترین سوره هاى قرآنى است، به گونه اى که در احادیث، به عنوان «قلب قرآن» نامیده شده است.
در حدیثى از پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم:
إِنَّ لِکُلِّ شَیْء قَلْباً وَ إِنَّ قَلْبَ الْقُرْآنِ یس: «هر چیز قلبى دارد، و قلب قرآن یس است»!.(1)
در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) نیز، همین معنى آمده است، و در ذیل آن مى افزاید: ... مَنْ قَرَأَها قَبْلَ أَنْ یَنامَ أَوْ فِی نَهْارِهِ قَبْلَ أَنْ یُمْسِیَ کانَ فِی نَهارِهِ مِنَ الْمَحْفُوظِینَ وَ الْمَرْزُوقِینَ حَتّى یُمْسِیَ وَ مَنْ قَرَأَها فِی لَیْلِهِ قَبْلَ أَنْ یَنامَ وَکَّلَ اللّهُ بِهِ مِائَةَ أَلْفِ مَلَک یَحْفَظُونَهُ مِنْ کُلِّ شَیْطان رَجِیم وَ مِنْ کُلِّ آفَة: «هر کس آن را قبل از خوابیدن، یا در روز پیش از غروب بخواند، در تمام طول روز محفوظ و پر روزى خواهد بود، تا این که غروب شود، و هر کس آن را در شب پیش از خفتن بخواند، خداوند هزار فرشته را بر او مأمور مى کند که او را از هر شیطان رجیم و هر آفتى حفظ کنند...» و به دنبال آن فضائل مهم دیگرى نیز بیان مى فرماید.(2)
باز در حدیثى از پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم که فرمود: سُورَةُ یس تُدْعى فِى التَّوْراةِ الْمُعِمَّة! قِیْلَ وَ مَا الْمُعِمَّة؟ قالَ تَعُمُّ صاحِبَها خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ...: «سوره یس در تورات به عنوان عمومیت آفرین نامیده شده، سؤال شد: از چه رو به آن «عمومیت آفرین» گفته مى شود؟ فرمود: به خاطر این که کسى که همدم و همنشین این سوره باشد او را مشمول تمام خیر دنیا و آخرت مى کند...».(3)
روایات دیگرى، نیز در این زمینه در کتب شیعه و اهل سنت آمده است که اگر بخواهیم، همه آنها را نقل کنیم، سخن به درازا مى کشد.
به این ترتیب، باید اعتراف کرد که: شاید کمتر سوره اى در قرآن مجید داراى این همه فضیلت بوده باشد.
و همان گونه که بارها گفته ایم، این فضیلت براى کسانى نیست که تنها الفاظ آن را بخوانند، و مفاهیم آن را به طاق نسیان زنند، بلکه این عظمت به خاطر محتواى عظیم این سوره است.
محتوائى بیدارگر، ایمان بخش، مسئولیت آفرین و تقوازا که وقتى انسان در آن اندیشه کند، و این اندیشه در اعمال او پرتوافکن گردد، خیر دنیا و آخرت را براى او به ارمغان مى آورد.
فى المثل، در آیه 60 این سوره سخن از پیمانى به میان مى آورد که: خداوند از تمام فرزندان آدم گرفته، که شیطان را پرستش نکنند چون شیطان دشمن آشکارى است: «أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنِی آدَمَ أَنْ لاتَعْبُدُوا الشَّیْطانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ».
روشن است، هرگاه انسان به این پیمان الهى پایبند باشد، همان گونه که در احادیث فوق آمده، از هر شیطان رجیمى در امان خواهد بود ولى، اگر این آیه را سرسرى بخواند و در عمل از دوستان مخلص و یاران وفادار شیطان باشد، نمى تواند به این افتخار بزرگ نائل گردد، همچنین درباره فرد فرد آیات و کلمات این سوره، باید این محاسبه را انجام داد.

1 ـ «مجمع البیان»، آغاز سوره «یس».
2 ـ «وسائل الشیعه»، جلد 4، صفحه 886، باب 48 از ابواب قرائة القرآن ـ «بحار الانوار»، جلد 92، صفحه 288 ـ «مجمع البیان»، آغاز سوره «یس» (با کمى تفاوت).
3 ـ همان مدرک.