در این آیه، به تناسب بحث هاى گذشته، پیرامون منافقان بهانه جو و عذرتراش، اشاره به وضع دو گروه از تخلف کنندگان از جهاد شده است: نخست، آن دسته که واقعاً معذور بوده اند.
و دیگر، گروهى که بدون عذر، و به عنوان سرکشى و عصیان، سر از انجام این وظیفه بزرگ باز زدند.
در آغاز مى گوید: «گروهى از اعراب بادیه نشین، که از شرکت در میدان جهاد معذور بودند، نزد تو آمده اند تا به آنها اجازه داده شود و معاف گردند» (وَ جاءَ الْمُعَذِّرُونَ مِنَ الأَعْرابِ لِیُؤْذَنَ لَهُمْ).
و در مقابل، «کسانى که به خدا و پیامبر دروغ گفتند، بدون هیچ عذرى در خانه خود نشستند» و به میدان نرفتند (وَ قَعَدَ الَّذینَ کَذَبُوا اللّهَ وَ رَسُولَهُ).
در پایان آیه، گروه دوم را شدیداً تهدید کرده، مى گوید: «به زودى آن دسته از ایشان که کافر شدند، گرفتار عذاب دردناکى خواهند شد» (سَیُصیبُ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ).
آنچه در تفسیر آیه فوق گفتیم، همان چیزى است که با قرائن موجود در آیه سازگارتر است; زیر
از یکسو مى بینیم این دو گروه، در برابر یکدیگر قرار داده شده اند.
و از سوى دیگر، کلمه «مِنْهُم» نشان مى دهد که: تمام این دو گروه کافر نبودند، از مجموع این دو قرینه استفاده مى شود، «مُعَذِّرُون» معذوران حقیقى بوده اند.
ولى، در برابر این تفسیر، دو تفسیر دیگر نیز گفته شده:
نخست، این که: منظور از «مُعَذِّرُون» کسانى بوده اند که، عذرهاى واهى و دروغین، براى فرار از جهاد مى تراشیده اند.
و منظور از گروه دوم، آنهائى که حتى زحمت عذرتراشى به خود نمى دادند، و صریحاً از اطاعت فرمان خدا درباره جهاد سر باز مى زدند.
دوم این که: «مُعَذِّرُون»، همه گروه هائى را شامل مى شود که، با اظهار عذر، اعم از این که راست باشد یا دروغ، از شرکت در جهاد خوددارى مى کنند.
ولى قرائن نشان مى دهد که «مُعَذِّرُون» همان معذوران واقعى هستند.
* * *