یکى دیگر از قرائن عمده براى شناخت مدعیان راستین از دروغین میزان ایمان آنها به مدعاى خود و از خودگذشتگى و فداکارى در راه آن است.

مدعیان دروغین چون از حقیقت امر آگاهند طبعاً فداکارى زیادى در راه هدف خود ندارند به علاوه به آسانى حاضر به مصالحه و گذشت و تحریف مدعاى خود هستند در حالى که مدعى راستین، هیچ یک از اینها را براى خود جایز نمى شمرد.

درست است که این امر به تنهایى کافى نیست، ولى براى ضمیمه کردن به قرائن دیگر قرینه خوبى محسوب مى شود.

در هیچ یک از تواریخ دیده نشده که پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) در جایى، از اعتقادات خود عقب نشینى کرده باشد و یا از میدان جهاد فرار کند. حتى در میدان اُحد هنگامى که جنگ به منتهى درجه وخامت رسید و غالب لشکریان (یا همه جز على(علیه السلام)) از میدان خارج شده به گوشه اى پناه بردند، پیامبر(صلى الله علیه وآله) همچنان در میدان ایستاد و با این که جراحات پیشانى و دندان او را آزار مى داد و ظاهراً امیدى به نجات او نبود ایستادگى نمود.

در داستان بیمارى ابوطالب و آمدن قریش نزد او (که در آغاز کتاب گذشت) خواندیم که وقتى آنها به پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) پیشنهاد کردند که در مبارزه با بت پرستى کوتاه بیاید; و دست از خداى یگانه بردارد، فرمود: «لَوْ وَضَعُوا الشَّمْسَ فى یَمینى و الْقَمَرَ فى یَسارى عَلى اَنْ اَتْرُکَ هذَا الاَْمْرَ حَتّى یُظْهِرَهُ اللهُ اَوْ اُهْلَکَ فیهِ، ما تَرَکْتُهُ»: «اگر خورشید را در دست راست من و ماه را در دست چپم بگذارند که دست از این دعوت بردارم هرگز چنین نخواهم کرد تا زمانى که خداوند این دین را همه جا ظاهر سازد یا من در این راه هلاک شوم.»(1)

در داستان دیگرى مى خوانیم که: قریش نزد پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) آمدند و به او وعده دادند که آن قدر مال و ثروت در اختیارش بگذارند که غنى ترین مردان مکه شود و هر زنى که مى خواهد به همسرى او درآورند و به دنبال او گام بردارند، ولى دست از بدگویى بت هاى ما بردار، و اگر چنین نمى کنى پیشنهاد دیگرى داریم که هم به سود تو است و هم به صلاح ما و آن اینکه یک سال تو خدایان ما همچون لات و عزى را پرستش نمایى و یکسال هم ما خداى تو را مى پرستیم تا ببینیم سرانجام چه مى شود. اینجا بود که سوره (یا اَیُّهَا الْکافِرُونَ) نازل شد و با صراحت و بصورت مکرر پیامبر(صلى الله علیه وآله) به آنها جواب منفى داد.(2)

در تفسیر سوره طه ذیل آیه 2 مى خوانیم: هنگامى که بعد از نزوح وحى و قرآن پیامبر آنقدر عبادت کرد که پاى مبارکش متورم گردید، آیه فوق نازل شد و او را از این کار بازداشت و فرمود: «ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که خود را سخت به زحمت بیفکنى» و این نشان مى دهد که او تا چه حد به دستورات خود ایمان داشت.

داستان مباهله و دعوت پیامبر(صلى الله علیه وآله) از دشمنان خود ـ که اگر راست مى گویند بیایند با او مباهله کنند، و هر کدام از خدا بخواهد اگر دیگرى راستگو نیست، عذابى بر او نازل سازد و رسوایش کند ـ نشانه دیگرى از ایمان راسخ او به مکتب خویش است; زیرا پیامبر(صلى الله علیه وآله) اعلام آمادگى کامل در این راه کرد و مخالفان سرباز زدند، چرا که اطمینانى به استحکام پایه هاى مذهب خود نداشتند.

مورخان شرق و غرب از ایستادگى حضرت محمد(صلى الله علیه وآله) در برابر حوادث و مقابله با مشکلات بزرگ که هرگز از یک انسان عادى ساخته نیست حکایت هایى بسیار کرده اند.

گوستاولبون مستشرق معروف فرانسوى مى نویسد: «او از هیچ خطرى فرار نمى کرد و در عین حال خود را بى جهت نیز به خطر نمى افکند.»(3)

شاگرد بزرگ مکتب آن حضرت امیرمؤمنان على(علیه السلام) درباره وضع پیامبر(صلى الله علیه وآله)در میدان هاى جنگ مى گوید: «کُنّا اِذَا اِحْمَرَّ الْبَأْسُ وَلَقَى الْقَوْمُ الْقَومَ اتَّقَیْنا بِرَسُولِ اللهِ(صلى الله علیه وآله)فَمایَکُونُ اَحَدٌ اَقْرَبَ اِلَى الْعَدُوِّ مِنْهُ»: «هنگامى که آتش جنگ بر افروخته مى شد و دو گروه در مقابل هم قرار مى گرفتند ما به رسول خدا(صلى الله علیه وآله)پناه مى بردیم، و هیچ یک از ما به دشمن نزدیکتر از او نبود.»(4)

1. طبرى، جلد 2، صفحه 67.
2. همان مدرک، صفحه 70.
3. تمدن اسلام و عرب، صفحه 119.
4. بحار الانوار، جلد 16، صفحه 232 ـ همین مضمون با کمى تفاوت در نهج البلاغه، کلمات قصار، کلمه 9 آمده است.