این حدیث شریف خطوط مهمى را در برابر مسلمانان ترسیم مى کند که به قسمتى از آن ذیلا و به طور فشرده اشاره مى کنیم:

1ـ قرآن و اهلبیت(علیهم السلام) همیشه همراه یکدیگراند و جدایى ناپذیراند; و آنها که طالب حقایق قرآن هستند باید به اهلبیت(علیهم السلام) تمسّک کنند.

2ـ همان گونه که پیروى از قرآن بدون هیچ گونه قید و شرط، بر همه مسلمین واجب است پیروى از اهلبیت(علیه السلام) نیز بدون قید و شرط واجب است.

3ـ اهلبیت(علیهم السلام) معصوم اند; زیرا جدایى ناپذیر بودن آنها از قرآن از یک سو، و لزوم پیروى بى قید و شرط از آنان از سوى دیگر، دلیل روشنى بر معصوم بودن آنها از خطا و اشتباه و گناه است. چرا که اگر آنها گناه یا خطایى داشتند از قرآن جدا مى شدند; و پیروى از آنان، مسلمانان را از ظلالت و گمراهى بیمه نمى کرد; و اینکه مى فرماید: «با پیروى از آنان در برابر گمراهى ها مصونیت دارید»، دلیل روشنى بر عصمت آنها است.

4ـ از همه مهم تر اینکه پیامبر مکرّم اسلام(صلى الله علیه وآله) این برنامه را براى تمام ادوار تاریخ مسلمین تا روز قیامت تنظیم کرده و مى فرماید: «این دو همیشه با هم هستند تا در کنار حوض کوثر نزد من آیند». این به خوبى نشان مى دهد که در تمام طول تاریخ اسلام فردى از اهل بیت(علیهم السلام) به عنوان پیشواى معصوم(علیه السلام) وجود دارد; و همان گونه که قرآن همیشه چراغ هدایت است آنها نیز همیشه چراغ هدایت اند; پس باید کاوش کنیم و در هر عصر و زمان آنها را پیدا کنیم.

5ـ از این حدیث شریف استفاده مى شود که جدا شدن یا پیشى گرفتن از اهل بیت(علیهم السلام)مایه گمراهى است; و هیچ انتخابى را نباید بر انتخاب آنها مقدم داشت.

6ـ آنها از همه افضل و اعلم و برتراند.

آرى هیچ ابهامى در استفاده این امور از حدیث فوق وجود ندارد.

جالب اینکه سمهودى شافعى (1) از علماى معروف قرن نهم و دهم هجرى، صاحب کتاب وفاء الوفاء در یکى از نوشته هاى خود به نام جواهر العقدین که درباره حدیث ثقلین نگاشته شده مى گوید: « اِنَّ ذلک یُفْهِمَ وُجُودَ مَنْ یَکُونُ اَهْلا لِلتَّمَسُّکِ بِه مِنْ اَهلِ البَیْتِ وَ العِتْرَةِ الطّاهِرَةِ فى کُلِّ زَمان وُجِدُوا فِیه اِلى قِیامِ السّاعَةِ، حتّى یَتَوَجَّهَ الحَثُّ المَذْکورُ اِلَى التَّمَسُّکِ بِه کَما اَنَّ الکِتابَ العَزیزِ کَذلِکَ»: «این حدیث مى فهماند که در هر زمانى تا روز قیامت در میان اهل بیت(علیهم السلام) کسى وجود دارد که شایستگى تمسّک و پیروى دارد; همان گونه که قرآن مجید نیز چنین است». (2)

1. سمهود، قریه بزرگى در کنار نیل مصر است.

2. خلاصه عبقات الانوار، جلد 2، صفحه 285.