از مجموع بیانات و بحث هاى گذشته که درباره تثلیث آوردیم چند موضوع نتیجه گرفته شد:
1. موضوع تثلیث یکى از مهم ترین ایراداتى است که به مسیحیّت کنونى متوجّه مى شود.
2. موضوع تثلیث یکى از بدعت ها و خرافات کلیساست و در اناجیل وکتب مقدّسه کنونى مسیحى نامى از آن به میان نیامده است.
3. موضوع تثلیث از موضوع غلو درباره شخصیّت عیسى(علیه السلام)سرچشمه گرفته، تا آنجا که او را به مرحله الوهیّت رسانده اند و «واسطه» میان او و خداوند خالق جهان را که «روح القدس» باشد خدا سومى دانستند، در حالى که شاگردان مسیح چنین عقیده اى درباره او نداشته اند.
4. مسأله تثلیث را از طریق تعبّد نمى توان پذیرفت، زیرا مسائل اصولى مذهب همه جنبه عقلانى دارد و تعبّد بر خلاف حکم صریح عقل ممکن نیست. سایر توجیهاتى که براى این مسأله کرده اند عموماً فاقد ارزش هستند.
5. تعبیر به «اب» یا «پدر» در اناجیل و نیز «اب و ابن و روح القدس» در مراسم غسل تعمید، به هیچوجه دلیل بر مسأله تثلیث نیست.
6. مسأله تثلیث سرچشمه خرافات و مفاسد بسیارى در مسیحیّت شده که به بخشى از آن در گذشته و بخشى دیگر در آینده اشاره خواهد گردید.
به طور کلّى مى توان گفت: غالب مفاسدى که دامنگیر پیروان ادیان آسمانى شده، از موضوع انحراف از اصل توحید سرچشمه مى گیرد و به همین دلیل، پیامبران الهى نیز بیش از همه به تقویت این اصل و از بین بردن ریشه هاى شرک و بت پرستى در تمام اَشکال و قیافه هاى خود مى پرداخته اند.
لذا همین مسأله تثلیث و مشتقّات و لوازم آن، قیافه مسیحیّت را به کلّى دگرگون ساخته و همان طور که در بحث آینده مشاهده خواهیم کرد، فساد آن نیز از مسأله خداشناسى به نبوّت سرایت کرد و این پیامبر بزرگ خدا (مسیح) را در قیافه اى که به کلّى با قیافه اصلى مباینت دارد نشان داده است.
دامنه این انحراف نیز به مراسم عبودیّت و مسائل اخلاقى و همه دستورهاى مذهبى کشیده شده و آنها را کاملاً مسخ و دگرگون کرده است. گناه بخشى، فروش مغفرت نامه، شفاعت به معنى غلط آن (یعنى بدون شایستگى و قابلیّت محل و بدون تعلیق بر اذن و قبولى خداوند) و پرستش مجسّمه هاى مریم و مسیح و امثال اینها، همه از میوه هاى تلخ این شجره خبیثه است.
بنابراین اگر ما ریشه همه انحرافات اساسى در مسیحیّت را در همین مسأله تثلیث و غلو درباره مسیح بدانیم اغراق نگفته ایم.
موضوع جدایى علم از مذهب نیز که نه تنها مخالفان مسیحیّت عنوان کرده اند بلکه بسیارى از مؤمنان به مسیحیّت آن را به رسمیّت مى شناسند و صریحاً مى گویند نباید انتظار داشته باشیم که تمام مسائل مذهبى بر وفق عقل و علم باشد بلکه ممکن است با یکدیگر تطبیق نکنند، ظاهراً از مسأله تثلیث (البتّه وامثال آن) سرچشمه گرفته است تا آنجا که قلمرو علم و دین را به کلّى از یکدیگر جدا ساخته اند.