جمعى از روشنفکران مسیحى اخیراً به خوبى دریافته اند که
مسیحیّت با قیافه کنونى و اعتقادى که به مسأله فداء و نجات گناهکاران در پرتو خون عیسى دارد، نه تنها قادر به اصلاح افراد فاسد نیست بلکه عامل مؤثّرى در توسعه فساد خواهد بود و این موضوع و آنچه لازمه آن است با شؤون یک مذهب پاک نمى سازد، بدین رو به فکر چاره جویى برآمده و تفسیرهایى براى موضوع مزبور ذکر کرده اند که آن را به صورتى معقول جلوه دهند.
نمونه کامل آن، کتاب از سرگردانى تا رستگارى، تألیف «کیدى الن» است.(1) نامبرده کوشیده موضوع فداء و فروعات آن را به صورتى روزپسند درآورَد.
وى در آغاز کتاب خود در بحثى که ذیل عنوان «سرچشمه گناه» ذکر کرده، گفتوگوهاى بسیارى را که درباره سرچشمه گناه شده، بحث هایى بى ثمر معرّفى کرده و مى گوید:
گناه چگونه داخل این جهان شد؟ این پرسشى است که مردم نموده اند. آیا مسؤولیّت گناه متوجّه خداست؟ آیا گناهکار شیطان است؟ آیا آدم مسؤولیّت دارد که بار گناه را بر سر بشر فرود آورده؟ در پیرامون این مسائل چه بحث هاى بى ثمرى که به میان آمده و چه گفتوگوهایى که شده است. عیسى هیچ گاه این مسائل را مورد مذاکره قرار نداد. وى این مسائل را براى فلاسفه باز گذاشت تا در پیرامون آن اندیشه نمایند! آنچه که وى به ما فرموده عبارت است از سرچشمه آنى گناه. وى در آیه اى که در آغاز این فصل ذکر شده مى فرماید: گناه از قلب انسان سرچشمه مى گیرد.(2)
سپس وى به دنبال این بحث مى کوشد موضوع آزادى اراده و اختیار را اساس قرار داده، به دنبال آن در فصلى که ذیل عنوان «معنى نجات» ذکر کرده، تصریح مى کند:
راجع به موضوع نجات به قدرى اشتباهات و سوءِ تعبیرات هست که من مى خواهم بدواً بعضى از تصوّرات غلط را مورد بحث قرار دهم، تا راه را براى فهم صحیح نجات باز کنم و نشان بدهم که نجات در واقع چیست؟(3)
و به این ترتیب، نامبرده با اعتراف ضمنى به غلط بودن اعتقاد معمول مسیحیان درباره نجات و فداء، مى کوشد که اثبات کند نجات عبارت از داشتن اعتقادات صحیح نیست، همچنین نجات عبارت از اجراى مراسم نیست بلکه نجات عبارت از یک تجربه اخلاقى، یک تجربه روحانى و بالاخره یک حیات جاودانى است.(4)
مختصر اینکه وى در کتاب خود موضوع فداء و نجات را بر خلاف آنچه در میان مسیحیان معروف و مشهور است تفسیر مى کند; تفسیرى که با عقاید اسلامى سازش کامل دارد بلکه رنگ خاصّ اسلامى آن به خوبى نشان مى دهد که نویسنده کاملاً تحت تأثیر تعلیمات و کتاب هاى اسلامى قرار گرفته است.
البتّه گفتنى است که تفاسیرى امثال تفسیر «کیدى الن» را هیچ گاه نمى توان به عنوان قیافه مسیحیّت و تعلیمات کلیسا به حساب آورد، حتّى از تعبیرات خود او برمى آید که آنچه در این کتاب آمده، بر خلاف عقیده اکثریّت مسیحیان است، امّا این توجیهات و تفسیرها از یک واقعیّت مى تواند حکایت کند که نویسندگان روشنفکر مسیحى دارند به زشتى تعلیمات کلیسا و سوءِ آثار آن در مورد مسأله فداء و نجات کم کم آشنا مى شوند.
ولى چگونه مى توان سرچشمه اصلى گناه را قلب انسان دانست با اینکه کتب مقدّسه آنان صریحاً مى گوید:
بهواسطه یک آدم، گناه داخل جهان گردید و به گناه موت و به این گونه موت بر همه طارى گشت از آنجا که همه گناه کردند.(5)
و چگونه مى توان مسأله فداء را انکار کرد با آن همه مدارکى که در بحث گذشته آوردیم; مدارکى که صریحاً مى گوید عیسى با خون خود گناهان را شست و فادى گناهکاران شد.
البتّه جاى تردید نیست که نخستین تعلیمات پیامبر خدا عیسى، آلوده به چنین خرافاتى نبوده و براى تعلیم و تربیت نوع بشر آمده بود، ولى این هم جاى تردید نیست که مسائل خرافى و غیر منطقى مزبور بر اثر تحریفات بعدى اکنون در تعلیمات کلیسا وجود دارد واین دلیل روشنى بر انحراف کلیسا از تعلیمات آسمانى مسیح است.

(1). این کتاب را مؤسّسه انتشارات نور جهان از انگلیسى به فارسى ترجمه و در ایران منتشر کرده است.
(2). انجیل مرقس، باب 7، جمله 21 ـ 23.
(3). از سرگردانى تا رستگارى، ص 36.
(4). از سرگردانى تا رستگارى، ص 41 ـ 45.
(5). رساله پولس به رومیان، باب 5، جمله 12 ـ 14.