در این خطبه و بعضى خطبه هاى دیگر نهج البلاغه و روایاتى از پیامبر اکرم و امامان اهل بیت(علیهم السلام) خبرهایى از آینده تاریک و سختى براى مؤمنان داده شده است.

از ویژگیهاى آن زمان، پشت کردن بسیارى از مردم به مسئله حلال و حرام است. آنچه را به دستشان برسد از هر جا و هر کس باشد براى خود حلال مى شمرند و این آلودگى همه زندگى آنها را مى آلاید.

ویژگى دیگر که مستى نعمت است سبب مى شود مبدأ و معاد را به فراموشى بسپارند و همچون مستان شراب، در عالم بى خبرى به سر ببرند. دور زدن احکام و تکیه بر بهانه هاى واهى براى انجام هر کار ناروا و تمسّک به حیله هاى شرعى یکى دیگر از ویژگیهاى آن زمان است. بدعتها به صورت سنّتها و سنّتها به صورت بدعتها در مى آید.

در حدیثى از پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: «یَأْتى عَلَى النّاسِ زَمانٌ لا یَبْقى أحَدٌ إلاّ أکلُ الرِّبا فَإنْ لَمْ یَأْکُله أَصابَهُ مِنْ غُبارِهِ; زمانى بر مردم فرا مى رسد که همه رباخوار مى شوند و اگر کسانى ربا خوار نباشند گرد و غبار ربا بر دامنشان مى نشیند».(1)

در حدیث دیگرى در وصایاى رسول خدا به ابن مسعود آمده است: «زمانى بر مردم فرا مى رسد که انواع غذاهاى لذیذ را مى خورند و بر مرکبها (ى گران قیمت) سوار مى شوند و مردان، همچون زنان که براى همسر خود، زینت مى کنند خود را مى آرایند. زنان، بى پرده خارج مى شوند و مانند سلاطین جبّار در اجتماع خودنمایى مى کنند. این گروه منافقان این امت در آخر الزمان اند ـ تا آنجا که مى فرماید: «یَابْنَ مَسْعُودُ یَأْتى عَلَى الناسِ زَمانُ الصّابِرِ عَلى دینِهِ مِثْلُ الْقابِضِ عَلَى الْجَمْرَةِ بِکَفِّهِ; زمانى بر مردم فرا مى رسد که نگهدارى دین همچون نگهدارى آتش در کف دست است».(2) و حوادث دردناک دیگرى که ذکر همه آنها به طول مى انجامد.

این پیشگوییها در واقع افزون بر اینکه جنبه اعجاز دارد، هشدارى است به گروههاى وفادار به اسلام که خود را نبازند و بدانند این دوران پایانى دارد که به ظهور حضرت مهدى ارواحنا فداه مى انجامد.

1. مستدرک الوسائل، جلد 13، صفحه 333، ابواب ربا، باب 1، حدیث 18.

2. سفینة البحار، ماده «زمان».