امام(علیه السلام) در این فراز تصویر جامع و گویایى از آفرینش شگفت انگیز آسمانها کرده است:

از یک سو، اشاره به آغاز آفرینش آنها مى کند که همه چیز به صورت توده عظیم دود مانندى به هم پیوسته بود.

از سوى دیگر، به انفجار نخستین که در آن توده عظیم واقع شد، و ستاره ها و کهکشانها از یکدیگر جدا شدند، اشاره سربسته اى مى فرماید.

از سوى سوم، به معلّق بودن کواکب آسمان، در این فضاى بى کران که نشانه اى از عظمت و قدرت پروردگار است اشاره مى فرماید:

از سوى چهارم، به حرکات منظّم و خالى از هرگونه ناموزونى در کرات آسمان که در مدارهاى خود در گردشند (که نتیجه موازنه دو نیروى جاذبه و دافعه است)، اشاره روشنى دارد.

از سوى پنجم، حرکت فرشتگان را در جهان بالا و مراکز قدس و نزول آنها به زمین براى ابلاغ فرمان حق و صعود آنها به آسمان، براى بردن اعمال بندگان، یادآور مى شود.

و از سوى ششم، به رانده شدن شیاطین از صعود به آسمانها، به وسیله شهابها مى پردازد، که هر کدام از آنها در جاى خود شرح مفصّلى دارد; ولى امام(علیه السلام) در عباراتى کوتاه و پرمعنا و اندیشه برانگیز، همه را بیان فرموده است.

فراموش نکنیم که اینها همه در زمانى بوده که فقط «هیئت بطلیموس» و افلاک تو در توى پوست پیازى در مورد ساختمان آسمان بر محافل علمى حکم فرما بود، و باید تصدیق کرد که بیان این حقایق در چنان فضایى در حدّ اعجاز است و نشانه روشنى است که علم آن حضرت از غیر منابع عادّى سرچشمه مى گرفته است.(1)

1. در جلد اوّل همین کتاب از صفحه 125 تا 150 بحث هاى مشروحى در این زمینه داشته ایم.