از پیام هاى مهمّى که در این بخش از خطبه به گوش جان مى رسد، این است که على(علیه السلام) مى فرماید: عوامل خوشبختى و بدبختى انسان، بیش از آنچه از بیرون به سراغ او مى آید، از درون جانش بر مى خیزد. اوست که خود را فریب مى دهد; اوست که خود را مغبون مى سازد; اوست که خویشتن را سعادتمند مى کند و بالاخره اوست که بر اثر پیروى از هوا و هوس و کبر و غرور، اسباب بدبختى خویش را آماده مى سازد.
این سخن، هم درباره یک فرد صادق است، هم درباره یک جامعه; غالب مردم مخصوصاً در عصر و زمان ما، عوامل بدبختى خود را در بیرون جامعه خویش جستجو مى کنند و غالباً خود را فریب مى دهند و راه چاره را به روى خود مى بندند; در حالى که باید اسباب مشکلات را در روحیات خود، در پیوندهاى اجتماعى، در هوا و هوسها، در اختلاف و نفاق، در حسادتها و هواپرستى ها جستجو کرد و اگر در این خطبه، چیزى جز این پیام نباشد، براى زندگى سعادتمندانه انسان کافى است.
* * *