نکته قابل توجّه این که بعضى از متعصّبان که نتوانسته اند این فضیلت بزرگ را از نظر تاریخ و منابع انکار کنند، به بهانه هایى براى نفى آن متشبّث شده اند که مهمترین آنها این است:
مى گویند: على(علیه السلام) در آن زمان که اسلام آورد، ده ساله بود و اسلام کودک ده ساله پذیرفته نیست; این بهانه جویى به قدرى در میان مخالفان فضائل على(علیه السلام)گسترده شده است، که باور کرده اند یک اشکال مهم و غیر قابل پاسخ است; در حالى که:
اوّلاً: مناسب است گفتگویى را که در میان «مأمون» خلیفه عبّاسى که با یکى از علماء اهل سنّت در عصر او به نام «اسحاق» صورت گرفت، بیاوریم (این حدیث را «ابن عبد ربّه» در «عقد الفرید» آورده است).
«مأمون» به او گفت: آن روز که پیامبر اکرم(علیه السلام) مبعوث شده از تمام اعمال چه عملى افضل بود؟
«اسحاق» گفت: اخلاص در شهادت به توحید و رسالت پیامبر(علیه السلام).
«مأمون»: آیا کسى را سراغ دارى که بر على(علیه السلام) در اسلام پیشى گرفته باشد؟
«اسحاق»: على(علیه السلام) اسلام آورد، در حالى که کم سن و سال بود و احکام الهى بر او جارى نمى شد!
«مأمون»: آیا اسلام على(علیه السلام) به دعوت پیامبر(صلى الله علیه وآله) نبود؟ آیا پیامبر(علیه السلام) اسلامش را نپذیرفت؟ چگونه ممکن است پیامبر(علیه السلام) کسى را به اسلام دعوت کند، که اسلامش پذیرفته نیست؟!
«اسحاق» پاسخى نداشت که بدهد.
مرحوم «علاّمه امینى(رحمه الله)» بعد از نقل این داستان از «عقد الفرید» مى افزاید: ابو جعفر اسکافى معتزلى متوفاى سال 240 در رساله خود مى نویسد که همه مردم مى دانند که على(علیه السلام) افتخار پیشگامى به اسلام را داشت، پیامبر(صلى الله علیه وآله) روز دوشنبه مبعوث شد و على(علیه السلام) روز سه شنبه ایمان آورد، و مى فرمود: من هفت سال قبل از دیگران نماز خواندم! و پیوسته مى فرمود: «من نخستین کسى هستم که اسلام آوردم، و این مسأله از هر مشهورى مشهورتر است، و ما کسى را در گذشته نیافتیم که اسلام على(علیه السلام) را سبک بشمرد، یا بگوید او اسلام آورد در حالى که کودک خردسالى بود، عجب این که افرادى مثل «عباس» و «حمزه» براى پذیرفتن اسلام، منتظر عکس العمل «ابوطالب» بودند، ولى فرزند ابوطالب هرگز منتظر پدر ننشست و ایمان آورد».
کوتاه سخن این که: پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله)، اسلام على(علیه السلام) را پذیرفت و کسى که اسلام او را در آن سن و سال معتبر نداند، در واقع ایراد به پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) مى گیرد.
ثانیاً: در روایات معروف داستان «یوم الدّار» آمده است که پیامبر(صلى الله علیه وآله) غذایى آماده کرد و بستگان نزدیکش را از قریش دعوت نمود و آنها را به اسلام فرا خواند و فرمود: نخستین کسى که دعوت او را براى دفاع از اسلام بپذیرد، برادر و وصىّ او، و جانشین او خواهد بود. هیچ کس دعوت آن حضرت را نپذیرفت جز علىّ بن ابیطالب(علیه السلام)که گفت: من تو را یارى مى کنم و با تو بیعت مى نمایم، و پیامبر(صلى الله علیه وآله)فرمود تو برادر و وصىّ من و جانشین منى.
آیا کسى باور مى کند پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) کسى را که در آن روز نیز به حد بلوغ نرسیده بود و به گفته بهانه جویان، اسلامش پذیرفته نبود، به عنوان برادر و وصىّ و جانشین خود معرفى کند و دیگران را به پیروى از او دعوت نماید، تا آنجا که سران شرک از روى تمسخر به ابوطالب بگویند: «تو باید پیرو فرزندت باشى.»
بدون شک، سن بلوغ شرط پذیرفتن اسلام نیست; هر نوجوانى که عقل و تمیز کافى داشته باشد و اسلام را بپذیرد - به فرض که پدرش هم مسلمان نباشد - از او جدا مى شود و در زمره مسلمین قرار مى گیرد.
ثالثاً: از قرآن مجید استفاده مى شود که حتّى بلوغ شرط نبوّت نیست و برخى از پیامبران در طفولیّت به این مقام رسیدند، چنانچه درباره حضرت یحیى(علیه السلام)مى فرماید: «وَ آتَیْنَاهُ الْحُکْمَ صَبِیّاً; ما فرمان نبوّت را در طفولیّت به او دادیم».
و در داستان عیسى(علیه السلام) نیز آمده است که به هنگام کودکى با صراحت گفت: «إِنِّی عَبْدُاللهِ آتَانِىَ الْکِتَابَ وَ جَعَلَنِی نَبِیّاً; من بنده خدا هستم، کتاب آسمانى به من بخشیده و مرا پیامبر قرار داده است».
فراتر از همه اینها، همان است که پیامبر، اسلامِ على(علیه السلام) را پذیرفت. حتّى در داستان «یوم الدّار» او را به عنوان برادر و وصى و وزیر و جانشین خویش معرّفى فرمود.
به هر حال، روایاتى که مى گوید على(علیه السلام) نخستین کسى بود که دعوت پیامبر(صلى الله علیه وآله)را پذیرفت، فضیلتى بى مانند براى آن حضرت در بر دارد، که هیچکس در آن با او برابرى ندارد، و به همین دلیل، او شایسته ترین فردِ امّت، براى جانشینى پیامبر(صلى الله علیه وآله)بوده است.
* * *
1.عقد الفرید، جلد 3، صفحه 43 (با تلخیص).
2.الغدیر، جلد 3، صفحه 237.
3. اَسناد این روایت را به طور مشروح در ذیل حدیث «یوم الدّار» در پیام قرآن، آوردیم (جلد 9، صفحه 326).
4. سوره مریم، آیه 12.
5. سوره مریم، آیه 30.
