بسمه تعالى

 

ایمان بر مبدأ و معاد

 

دو اصل بالا مهمترین ارکان اسلام است. چرا، که بدون آن هیچ برنامه اخلاقى و عملى سامان نمى یابد و هیچ انسانى راه حق و عدالت و تقوى را نمى سپرد.

اعتقاد به مبدأ یعنى خود را دائماً در حضور خدا دانستن، خداوندى که از تمام نیات و اعمال، خرد و کلان، آشکار و نهان، آگاه است، گردش چشمهاى خطاکاران را مى بیند. نجواى نجوا کنندگان را مى شنود و از آنچه در دل داریم یا در سر مى پرورانیم آگاه است (یَعْلَمُ خائِنَةَ اْلأَعْیُنِ وَ ما تُخْفِی الصُّدُورُ)(1).

او به ما از ما نزدیکتر است، نزدیکتر از شریانهاى گردنمان و نزدیکتر از رگهاى قلبمان (وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَریدِ)(2).

هیچ حجابى ما را از او مستور نمى دارد، و در هیچ زمان و مکانى از ما جدا نیست (وَ هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ)(3).

اعتقاد به معاد یعنى ایمان به دادگاه عظیمى که هیچ شباهتى به دادگاههاى جهان ما ندارد، همه اعمال ما در آنجا حاضر است (وَ وَجَدُوا ما عَمِلُوا حاضِرًا)(4).

کوچکترین اعمال و بزرگترین آنها همه پرونده دارد (لا یُغادِرُ صَغیرَةً وَ لا کَبیرَةً إِلاّ أَحْصاها)(5).

خودمان باید به مطالعه پرونده خود بنشینیم، و خود باید قاضى و داور خود باشیم (اقْرَأْ کِتابَکَ کَفى بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسیبًا)(6).

خودمان گواه خویش هستیم و جزء جزء بدن ما شاهدان این دادگاهند و بر ضدّ ما گواهى مى دهند (شَهِدَ عَلَیْهِمْ سَمْعُهُمْ وَ أَبْصارُهُمْ وَ جُلُودُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُونَ)(7).

نه جاى انکار است، نه راهى به سوى بازگشت و جبران وجود دارد، نه توان تحمل مجازات الهى را داریم، و نه راه گریزى.

نیکان و پاکان، صالحان و مقربان در جوار قرب حق از نعمتهایى که هیچ چشمى ندیده و هیچ گوشى نشنیده و بر قلب هیچ انسانى خطور نکرده بهره مندند; در حالى که بدکاران تبهکار و ظالمان آلوده در آتشى که از درون جانشان سر مى کشد مى سوزند و مى گدازند (نارُ اللّهِ الْمُوقَدَةُ × الَّتی تَطَّلِعُ عَلَى اْلأَفْئِدَةِ)(8).

آرى اگر ایمان به این دو اصل اساسى زنده شود حتى توجه مختصرى به آن در اعماق جان ما باشد، براى تربیت و هدایت ما کافى است، و اگر ایمان به مبدأ و معاد نباشد هیچ قانونى انسان را اصلاح نخواهد کرد.

کتاب حاضر که اکنون به همّت «انتشارات سرور» جان تاره اى بخود مى گیرد کوششى است براى احیاى اصل دوم یعنى معاد، به زبان روز، و به صورتى کاملا مستدل و قابل فهم براى همه قشرها و ناظر به تمام سؤالات و پرسشها.

به این امید که قبل از فرا رسیدن آن روز، خود را بوسیله اعتقاد به آن بسازیم و گام مؤثرى در اصلاح خویش برداریم.

قم - حوزه علیمه

ناصر مکارم شیرازى

اردیبهشت 1376

1. سوره غافر: 19.
2. سوره ق: 16.
3. سوره حدید: 4.
4. سوره کهف: 49.
5. سوره کهف: 49.
6. سوره اسراء: 14.
7. سوره فصلت: 20.

 

8. سوره همزه: 6 و 7.