مؤمنها و ظالمها، نیکوکارها و بدکارها از همان لحظه مرگ از هم جدا مى شوند و حالات متفاوتى دارند، یا به تعبیر دیگر نتایج اعمال و عقایدشان از همان لحظه کم کم ظاهر و آشکار مى گردد (آیه چهارم و پنجم) اشاره پر معنایى به همین حقیقت است. نخست مى فرماید: «کافران کسانى هستند که فرشتگان قبض روح، روحشان را مى گیرند، در حالى که به خود ظلم و ستم کرده اند، در این هنگام تسلیم مى شوند و اظهار ایمان مى کنند (ایمانى همچون، ایمان فرعون به وحدانیت خداوند در لحظه غرق شدن) و مى گوید: ما کار بدى انجام نمى دادیم (الَّذِینَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلاَئِکَةُ ظَالِمِى أَنفُسِهِمْ فَأَلْقَوْا السَّلَمَ مَا کُنَّا نَعْمَلُ مِنْ سُوء)این سخن نشان مى دهد که آنها تسلیم کامل نشده اند، و نمى دانند این انکار در برابر خداوند «عالم الغیب» و «گواهان از ملائکه» بیهوده است و لذا در پایان آیه مى افزاید: «آرى خداوند داناست به آنچه انجام مى دادید»; (بَلَى إِنَّ اللهَ عَلِیمٌ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ). سپس به آنها دستور داده مى شود «اکنون که چنین است داخل درهاى جهنم شوید و جاودانه در آن بمانید»; (فَادْخُلُوا أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فِیهَا).
از آنچه گفته شد روشن مى شود که، اظهار تسلیم در این جا به معناى اظهار توحید و تسلیم در برابر حق است (همان گونه که جمعى از مفسرها گفته اند) ولى از آنجا که هنوز حال و هواى دنیا در سر آنهاست، و به قوانین حاکم بر مراحل بعد از مرگ آشنا نشده اند سوابق سوء خود را انکار مى کنند، و در مقام دروغ و فریب برمى آیند، امّا به زودى متوجّه مى شوند که آنجا جاى خلاف گویى نیست، در این که منظور از جهنم، جهنم عالم برزخ است یا قیامت؟ دو احتمال داده اند آنچه مناسب لحظات مرگ است، دخول در جهنم برزخى است، در حالى که تعبیر به خلود و جاودانى قرینه براى جهنم قیامت است. مگر این که گفته شود در عالم برزخ وارد ابواب و درهاى جهنم مى شوند، نه خود جهنم; و خلود توصیفى است براى کافرها به هنگام ورود در دوزخ، نه ابواب دوزخ. جمله (بَلَى إِنَّ اللهَ عَلِیمٌ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ) به نظر مى رسد که از سخنان فرشتگان مرگ باشد، که به آنها هشدار مى دهند، بیهوده در مقام انکار برنیایید، چرا که علم بى پایان خدا پرده از اعمالتان برمى دارد، به هر حال آیه فوق شبیه چیزى است که در آیه 27 سوره محمد(صلى الله علیه وآله) آمده است، و مى فرماید: «حال آنها چگونه خواهد بود، هنگامى که فرشتگان قبض روح به صورت و پشت آنها مى زنند و قبض روحشان مى کنند»; (فَکَیْفَ إِذَا تَوَفَّتْهُمُ الْمَلاَئِکَةُ یَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَارَهُمْ).
آرى! ملائکه با سیلى و مشت بر صورت و پشتشان، از آنها استقبال مى کنند، و شاید اعترافشان به توحید و سخنان حق به خاطر مشاهده همین صحنه است، نه از روى اخلاص.
در مقابل، آنها فرشتگان رحمتند که براى قبض ارواح مؤمنان مى آیند، چنان که در دومین آیه مورد بحث مى خوانیم «پرهیزکارها کسانى هستند که ملائکه (قبض روح) روحشان را مى گیرند، در حالى که از نظر عقیده، گفتار و کردار پاک و پاکیزه اند و به آنها مى گویند: سلام بر شما باد (سلامى که نشانه سلامت و امن و امان است) وارد بهشت شوید به خاطر اعمالى که انجام مى دادید»; (الَّذِینَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلاَئِکَةُ طَیِّبِینَ یَقُولُونَ سَلاَمٌ عَلَیْکُمْ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ)».
و در واقع پاداش پاکى و تقوا چیزى جز این نیست که فرشتگان الهى با سلام و درود از آنها استقبال کنند و از آنها به بهشت دعوت نمایند، دعوتى آمیخته با لطف و محبت و احترام. در این جا نیز ممکن است اشاره به بهشت، برزخ بوده باشد یا بهشت قیامت، که بهشت برزخى درهاى او محسوب مى شود.