هر کسى را به اندازه گناهش عذاب مى کنند. مثل کسى که تریاک قاچاق داشته، گاهى یک مثقال بوده و گاهى یک کامیون; مسلماً جرم این دو مانند هم نیست. در یک روایت مفصل از على(علیه السلام) نقل شده، که بعضى از مردم گنهکار سیصد هزار سال در عذابند و آن وقت ما آنها را شفاعت مى کنیم.(1)
خلاصه، کافر طبق بسیارى از آیات قرآن عذابش همیشگى است، ولى فاسق; یعنى گنهکارى که بدون توبه از دنیا رفته، اگر مشمول عفو خداوند نشود و لیاقت شفاعت هم نداشته باشد، مثل: تارک الصلاة که پیامبر(صلى الله علیه وآله) و امام صادق(علیه السلام) در وقت مردن درباره آنها فرمودند: ما کسى که نماز را کوچک بشمارد شفاعت نمى کنیم. این گونه مردم به قدر گناهى که مرتکب شده اند، گرفتار عذاب مى شوند و بعد به خاطر ایمانشان و دوستى با اهل بیت(علیهم السلام) از دوزخ بیرون مى آیند و وارد بهشت مى شوند. درباره این بحث بعد از این روایات زیادى ذکر خواهد شد.
بر سر آنم، که گر زدست برآید *** دست به کارى زنم، که غصه سر آید
خلوت دل نیست، جاى صحبت اغیار *** دیو چو بیرون رود، فرشته درآید
بر در ارباب بى مروت دنیا *** چند نشینى، که خواجه کى ز درآید
بگذرد این روزگار تلخ تر از زهر *** بار دگر، روزگار چون شکر آید
صبر و ظفر، هر دو دوستان قدیمند *** بر اثر صبر، نوبت ظفر آید.(2)

(1). بحارالانوار، ج 6، ص 154.
(2). حافظ.