علاوه بر آیات فراوانى که در قرآن مجید آمده است، در منابع اسلامى نیز احادیث زیادى درباره اهمیت این دو وظیفه بزرگ اجتماعى وارد شده است، که در آنها به خطرات و عواقب شوم ترک این دو وظیفه در جامعه اشاره گردیده; به عنوان مثال:
1ـ امام باقر(علیه السلام) مى فرماید:
«ان الامر بالمعروف و النهى عن المنکر فریضه عظیمه تقام بها الفرائض و تامن المذاهب و تحل المکاسب و ترد المظالم و تعمر الارض و ینتصف من الاعداء و یستقیم الامر; امر به معروف و نهى از منکر دو فریضه الهى است که بقیه فرایض با آنها برپا مى شوند، و به وسیله این دو، راهها امن مى گردد، کسب و کار مردم حلال مى شود، حقوق افراد تأمین مى گردد و در سایه آن زمین آباد و از دشمنان انتقام گرفته مى شود، و در این پرتو همه کارها رو به راه مى گردد».(1)
2ـ پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) مى فرماید:
«مَن اَمَر بالمعروف و نهى عن المنکر فهو خلیفة الله فى ارضه و خلیفه رسول الله و خلیفه کتابه; کسى که امر به معروف و نهى از منکر کند، جانشین خداوند در زمین و جانشین پیامبر، و کتاب او است».(2)
3ـ فردى خدمت پیغمبر(صلى الله علیه وآله) آمد و در حالى که آن حضرت بر فراز منبر بود پرسید: من خیرالناس؟ از همه مردم برتر کیست؟ پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود:
«آمرهم بالمعروف و انهاهم عن المنکر و اتقاهم الله و ارضاهم; آن کس که بیشتر از همه امر به معروف و نهى از منکر کند و آن کس که از همه پرهیزکارتر باشد و در راه خشنودى خدا بیشتر گام بردارد».(3)
4ـ على(علیه السلام) فرمود:
«و ما اعمال البر و الجهاد فى سبیل الله عند الامر بالمعروف و النهى عن المنکر الا کنفثه فى بحرلجى; تمام کارهاى نیک، حتى جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منکر; چون آب دهان است در برابر دریاى پهناور».(4)
این همه تأکید به خاطر آن است که این دو وظیفه بزرگ در حقیقت ضامن اجراى بقیه وظایف فردى و اجتماعى است،و در حکم روح و جان آنها محسوب مى شود و با تعطیل آنها تمام احکام و اصول اخلاقى ارزش خود را از دست خواهند داد.
و در پایان این بحث بیان این نکته ضرورى است که نباید در انجام این فریضه الهى، دعوت به سوى حق و مبارزه با فساد، دل سوزى، حسن نیت و پاکى هدف را فراموش نمود، و جز در موارد ضرورى از راههاى مسالمت آمیز وارد شد و نباید انجام این وظیفه را با خشونت مساوى گرفت.(5)
خداوند چه توفیق بزرگى را به آموزگاران عنایت فرموده است، (اگرچه تمام جامعه مسلمین وظیفه دارند، با شرایطى که مراجع گرامى در رساله هاى خود براى امر به معروف و نهى از منکر بیان فرموده اند، این دو واجب الهى را انجام دهند) ولى از آنجا که آموزگاران عزیز شرایط انجام این دو وظیفه ارزشمند را بیشتر از دیگران دارند، این مسئولیت بزرگ بر دوش آنها بیشتر از دیگران است; چون شرط اوّل امر به معروف و نهى از منکر شناخت معروف و منکر است. و مسلماً معلّمان محترم این شرط را بهتر از دیگران دارند.
و شرط دوم این است که احتمال تأثیر گفتار معلم در دانش آموزان بیشتر از پدر و مادر خودشان است.
شرط سوم امر به معروف و نهى از منکر این است که امر به معروف و نهى از منکر ترس ضرر جانى، مالى و آبروى نداشته باشد. این هم کاملا مشخص است که آموزگاران محترم هیچ گونه خوف و ترس از دانش آموزان خود ندارند و لذا تمام شرایط انجام این دو وظیفه بزرگ را دارند، و این بزرگوارها باید تمام تلاش خود را براى تربیت کامل دینى دانش آموزان خود، به خصوص در امر نماز بنمایند. دیگر چه مى خواهند؟ آیا بیشتر از خلیفه خدا و رسول خدا بر روى زمین مى خواهند باشند.
بنابراین معلمان محترم باید از این افتخارى که خداوند به آنان مرحمت فرموده، خشنود و شاکر باشند.
البتّه این تکلیف بزرگ تنها شامل آموزگارانى که عهده دار دروس مذهبى مى باشند نمى باشد; بلکه طبق آیات و روایات امر به معروف و نهى از منکر شامل تمام آموزگاران محترم در تمام درسهایى که در مدارس عهده دار هستند مى شود; حتى شامل اساتید دانشگاهها; چون تمام این بزرگوارها شرایط امر به معروف و نهى از منکر برایشان فراهم است و مسلماً در دوران سى سال خدمت آموزگارى، عده زیادى از دانش آموزان و دانشجویان به وسیله آنان هدایت مى شوند.
اکنون با این وضعى که در زمان ما این قدر سبب گمراهى و فساد براى جوانان از ماهواره ها، سایت ها و کامپیوترها فراهم شده، هنوز «الحمدلله» جاى شکر است که بسیارى از جوانان باایمان، اهل نماز و روزه، حج و تقوا در جامعه امروز دیده مى شود، که شما به عنوان نمونه اندکى از آنها را در ایام اعتکاف ماه رجب و شبهاى احیاى ماه مبارک رمضان مشاهده مى کنید و اینها همه به برکت تلاش پدرها و مادرهاى مذهبى، و آموزگاران و اساتید مذهبى در مدارس و دانشگاهها مى باشد.
 
عمر بگذشت به بى حاصلى و بوالهوسى
عمر بگذشت به بى حاصلى و بوالهوسى *** اى پسر! جام میم ده که به پیرى برسى
چه شکرها است، در این شهر که قانع شده اند *** شهبازان طریقت، به شکار مگسى
کاروان رفت، تو در خواب و بیابان در پیش *** و چه بس بى خبر از غلقل چندین جرسى
بال بگشا و صفیر بر شجر طوبى زن *** حیف باشد; چو تو مرغى که اسیر قفسى(6)

(1). تفسیر نمونه، ج 3، ص 38.
(2). همان مدرک.
(3). همان مدرک.
(4). تفسیر نمونه، ج 3، ص 38.
(5). همان مدرک.
(6). حافظ.