(مقدّمه:) پوشاندن عورت (محلّ خروج ادرار ومدفوع وكمى اطراف آن) از ناظر محترم واجب است.[1] ولى از همسر واطفالى كه به حدّ تميز نرسيده‌اند
وهمچنين غير انسان‌ها واجب نيست. ومستحبّ است كه در حال تخلّى، تمام بدن خود را بپوشاند يا به صورتى از محلّ ديد ناظر محترم خارج شود. واگر در صحرا وبيابان است به‌قدرى دور شود كه كسى بدنش را نبيند.[2] وبيشتر علما
معتقدند كه در حال ادرار ومدفوع كردن، رو به قبله وپشت به قبله بودن حرام است؛ چه در صحرا وبيابان باشد وچه در ساختمان.[3]
مستحبّات تخلّى
1. از امام رضا عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هر كس سهوآ وبر اثر فراموشى رو به قبله ادرار كند، سپس به ياد آورَد وبراى تعظيم وتكريم قبله به سمت ديگرى بنشيند، قبل از برخاستن از آن حالت، خداوند او را مى‌آمرزد».[4]
2. مستحبّ است هنگام تخلّى رو به مشرق يا مغرب كند[5] واحتياط آن است
كه از ما بين مشرق ومغرب اجتناب كند. واحتياط آن است كه اگر قبله را نداند، براى شناخت جهت قبله بكوشد تا مطمئن شود رو به قبله يا پشت به آن نيست.[6]
واگر مجبور شد اشكالى ندارد ودر اين صورت بهتر است پشت به قبله بنشيند.[7]
3. (در مواردى كه در بيابان به حاجتگاه دسترسى ندارد) مستحبّ است هنگام تخلّى بر جاى بلند يا مكانى كه خاك بسيار داشته باشد برود، تا مطمئن شود چيزى به وى ترشّح نمى‌كند. ازاين‌رو، در حديثى مى‌خوانيم كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله از همه كس بيشتر از ادرار اجتناب مى‌كرد، به گونه‌اى كه هنگام
بول كردن (در صحرا وبيابان) به جاى بلند يا زمين نرم مى‌رفت تا مبادا بول ترشّح كند.[8]
ودر احاديث فراوانى آمده است كه بيشتر عذاب قبر از بى‌مبالاتى هنگام ادرار كردن واخلاق بد است.[9]
مكروهات تخلّى
1. ادرار كردن در آب كراهت دارد وچنانچه آب روان نباشد كراهت آن بيشتر است. ودر روايات آمده كه بول كردن در آب راكد باعث تسلّط شياطين وجنّيان مى‌شود وديوانگى وفراموشى مى‌آورد.[10]
2. ايستاده ادرار كردن و نيز در حال ايستاده مدفوع كردن كراهت دارد.
از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هر كس ايستاده ادرار كند بيم آن مى‌رود كه ديوانه شود».[11]
3. از جاى بسيار بلند ادرار كردن.[12]
4. ادرار كردن در سوراخ جانوران.[13]
5. ادرار كردن ومدفوع كردن در مجراى آب، هر چند آب نداشته باشد.[14]
6. در راه‌ها ومحلّ عبور ومرور مردم.[15]
7. كنار آب‌ها.[16]
8. در كنار مساجد.[17]
9. در خانه‌ها (خارج از دستشويى).[18]
10. در جايى كه مردم به خاطر اين كار دشنام دهند ونفرين كنند.[19]
11. زير درختان ميوه هنگامى كه ميوه دارد؛ زيرا ملائكه در آن هنگام با آن درختان هستند[20] وميوه‌ها را از ضرر جانوران حفظ مى‌كنند. وعدّه‌اى معتقدند كه
در غير زمان ميوه داشتن هم مكروه است.[21]
12. در محلّ استقرار مسافران.[22]
13. جايى كه باعث اذيّت مردم شود، هر چند به سبب بوى آن باشد.
در حديثى معتبر مى‌خوانيم كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله فرمود: «خداوند متعال چند گروه را نفرين كرده است: كسى كه در محلّ استراحت مسافران تخلّى كند، كسى كه مردم را از آب مباحى كه در چاه‌ها وچشمه‌هاست ومردم به نوبت از آن استفاده مى‌كنند ممنوع سازد، يا در روز وشبى كه نوبت اوست مانع استفاده صاحب آب شود، كسى كه راه عبور ومرور مردم را به شكلى مسدود سازد».[23]

[1] . وسائل الشيعه، ج 1، ص 211، ح 2.
[2] . همان، ص 215، ح 1 و2.
[3] . جواهر الكلام، ج 2، ص 8.
[4] . كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 18، ح 48.
[5] . وسائل الشيعه، ج 1، ص 213، ح 5.
[6] . جواهر الكلام، ح 2، ص 12.
[7] . همان.
[8] . وسائل الشيعه، ج 1، ص 238، ح 2.
[9] . كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 16، ح 36.
[10] . كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 16، ذيل حديث 35؛ وسائل الشيعه، ج 1، ص 240، ح 4 و5.
[11] . تهذيب، ج 1، ص 374، ح 1044.
[12] . وسائل الشيعه، ج 1، ص 248، باب 33، ح 1.
[13] . السّنن الكبرى، ج 1، ص 99.
[14] . وسائل الشيعه، ج 1، ص 228، ح 2.
[15] . همان، ح 1.
[16] . همان، ح 3.
[17] . همان، ح 2.
[18] . همان، ح 1.
[19] . همان، ح 1.
[20] . وسائل الشيعه، ج 1، ص 230، ح 8.
[21] . جواهر الكلام، ج 2، ص 60.
[22] . وسائل الشيعه، ج 1، ص 228، ح 2.
[23] . كافى، ج 3، ص 16، ح 6؛ كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 18، ح 45.