همان گونه که گذشت علیرغم تلاش هاى پیگیر و شبانه روزى حضرت نوح(علیه السلام) اکثریّت مردم ایمان نیاوردند. خداوند خیال نوح را راحت کرد و دستور جدیدى به وى داد. توجّه فرمایید:
«(وَأُوحِىَ إِلَى نُوح أَنَّهُ لَنْ یُؤْمِنَ مِنْ قَوْمِکَ إِلاَّ مَنْ قَدْ آمَنَ فَلاَ تَبْتَئِسْ بِمَا کَانُوا یَفْعَلُونَ); به نوح وحى شد که: جز آنها که (تا کنون) ایمان آورده اند، دیگر هیچ کس از قوم تو ایمان نخواهد آورد. پس، از کارهایى که مى کردند; غمگین مباش».(1)
این آیه در حقیقت پایان مرحله ارشاد و هدایت قوم، و آیه بعد آغاز مرحله دیگرى از مأموریّت حضرت نوح است. توجّه فرمایید:
«(وَاصْنَعِ الْفُلْکَ بِأَعْیُنِنَا وَوَحْیِنَا وَلاَ تُخَاطِبْنِى فِى الَّذِینَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُّغْرَقُونَ); و (اکنون) در محضر ما و طبق وحى ما، کشتى بساز. و درباره آنها که ستم کردند با من سخن مگو (و شفاعت مکن،) که (همه) آنها غرق شدنى هستند!».(2)
کلمه «اعیننا» (در برابر دیدگان ما) اشاره به این است که تمام تلاش ها و کوشش هاى تو در این زمینه در حضور ماست. بنابراین، با فکر راحت به کار خویش ادامه بده. طبیعى است این احساس که خداوند حاضر و ناظر است و محافظ و مراقب مى باشد، هم به انسان توان و نیرو مى بخشد و هم احساس مسئولیّت بیشتر.
در ضمن از کلمه «وحینا» استفاده مى شود تمام صنایع ساخت بشر، اوّلین بار به وسیله وحى و با کمک پیامبران الهى ساخته شده است. سپس بشر آن را تکمیل کرده و توسعه مى بخشد. لذا کشتى نوح که مى بایست ظرفیّت 80 نفر انسان و موادّ غذایى لازم براى آنها را داشته باشد، و از هر حیوان یک جفت را در خود جاى دهد همراه با غذاى کافى براى حیوانات مختلف با کمک وحى الهى ساخته شد.
سومین مطلب قابل توجّه در این آیه شریفه این که شفاعت حساب و کتاب دارد. کسانى مشمول شفاعت مى شوند که حداقّل ارتباط خود را با خداوند حفظ کرده باشند; بدین جهت خداوند به پیامبرش یادآور مى شود که درباره ظالمان و کافران که دعوتت را نپذیرفتند، شفاعت مکن و آنها باید همگى نابود شوند.
به هر حال حضرت نوح(علیه السلام) به امر پروردگار در وسط خشکى و در شهر کوفه یا منطقه دیگرى که از دریا دور بود شروع به ساخت کشتى کرد. قوم لجوج و عنود نوح با مشاهده این صحنه بسیار تعجّب کرده و عکس العمل هاى متفاوتى نشان دادند. توجّه فرمایید:
«(وَیَصْنَعُ الْفُلْکَ وَکُلَّمَا مَرَّ عَلَیْهِ مَلاَُ مِنْ قَوْمِهِ سَخِرُوا مِنْهُ قَالَ إِنْ تَسْخَرُوا مِنَّا فَإِنَّا نَسْخَرُ مِنْکُمْ کَمَا تَسْخَرُونَ); او مشغول ساختن کشتى بود; و هر زمان گروهى از اشراف قومش بر او مى گذشتند او را مسخره مى کردند; (ولى نوح) گفت اگر ما را مسخره مى کنید، ما نیز شما را همین گونه مسخره خواهیم کرد!».(3)
مى گویند: هر دسته از گروه هاى اشراف، نوعى استهزا که مایه خنده و تفریح بود براى خود انتخاب کردند. یکى مى گفت: اى نوح! مثل این که ادّعاى پیامبرى نگرفت، آخر سر نجّار شدى! دیگرى مى گفت: کشتى مى سازى بسیار خوب، دریایش را هم بساز! آیا هیچ آدم عاقلى دیده اى در وسط خشکى، کشتى بسازد؟! بعضى دیگر شاید مى گفتند: اُوه، کشتى به این بزرگى براى چه مى خواهى؟ لااقل کوچک تر بساز، که اگر بخواهى به سوى دریا بکشى، براى تو ممکن باشد!
کار آدم هاى نادانِ مغرور، مسخره کردن است و بى شک این کار نشانه نادانى است. تو چه مى دانى؟ شاید کسى را که مسخره مى کنى مقامش از تو بالاتر و برتر باشد و در نزد پروردگار اجر و قرب بیشترى داشته باشد.
امّا حضرت نوح(علیه السلام) به استهزاى آنها توجّهى نکرد و ضمن ادامه کار با جدّیت تمام، آنها را تهدید به مقابله به مثل کرد، که اگر شما بى جهت ما را مسخره مى کنید، ما در آینده به حق شما را مسخره خواهیم کرد. و به زودى خواهید دانست که عذاب خوارکننده به سراغ چه کسى خواهد آمد، و مجازات جاودان از آن چه کسانى خواهد بود.
بالاخره حضرت نوح(علیه السلام) آن مردمِ مشرکِ کافرِ ناسپاس را نفرین کرد و فرمود:
«(رَّبِّ لاَ تَذَرْ عَلَى الاَْرْضِ مِنْ الْکَافِرِینَ دَیَّاراً * إِنَّکَ إِنْ تَذَرْهُمْ یُضِلُّوا عِبَادَکَ وَلاَ یَلِدُوا إِلاَّ فَاجِراً کَفَّاراً); پروردگارا! هیچ کس از کافران را بر روى زمین باقى مگذار! چرا که اگر آنها را باقى بگذارى، بندگانت را گمراه مى کنند و جز نسلى فاجر و کافر به دنیا نمى آورند!».(4)
سؤال: آیا نفرین نوح پیامبر(علیه السلام) از روى عصبانیّت و انتقام بود، یا بر اساس حکمت و در راستاى هدایت و ارشاد مردم صورت گرفت؟
جواب: از آیه دوم استفاده مى شود که نفرین آن حضرت از روى خشم و غضب و کینه و انتقام نبود، بلکه از سر رحمت و حکمت بود، چرا که آنها هم خودشان فاسق بودند و هم نسلشان انسان هاى فاسقى مى شدند و خداوند حکیم جمعیّتى را زنده نگه مى دارد که فایده اى داشته باشند و آنها هیچ فایده اى حتّى براى خودشان هم نداشتند و لذا حضرت نوح آنها را نفرین کرد، و با این نفرین در حقیقت حکمت خدا را بیان نمود. ضمناً نفرین آن حضرت اختصاص به قومش ندارد، بلکه شامل هر جمعیّت و قومى که گمراه و فاسد شوند و سعى در گمراه ساختن بندگان خدا داشته باشند مى شود. زیرا در کار خداوند تبعیض نیست، بلکه بر اساس حکمت است.
به هر حال خداوند نفرین پیامبرش را اجابت کرد و فرمان عذاب صادر شد، امّا نه به لشکر زمین و آسمان، بلکه این مأموریّت به آب که مایه حیات است داده شد. توجّه فرمایید:
«(فَفَتَحْنَا أَبْوَابَ السَّمَاءِ بِمَاء مُّنْهَمِر * وَفَجَّرْنَا الاَْرْضَ عُیُوناً فَالْتَقَى الْمَاءُ عَلَى أَمْر قَدْ قُدِرَ); در این هنگام درهاى آسمان را با آبى فراوان و بىوقفه گشودیم; و زمین را شکافتیم و چشمه هاى زیادى بیرون فرستادیم; و این دو آب براى هدفى که مقدّر شده بود درآمیختند!».
هنگامى که نشانه هاى عذاب آشکار گشت نوح(علیه السلام) نگاه کرد دید از تنور هم چشمه اى ظاهر شده و آب فوران مى کند. نزول باران هاى پى در پى آسمان از یک سو و جوشش تمام چشمه ها و آب هاى زیرزمینى از سوى دیگر، دریاى عظیم و وحشتناکى را ایجاد کرد که براى نجات از آن چاره اى جز سوار شدن بر کشتى نبود. لذا خداوند متعال حضرت نوح(علیه السلام) و مؤمنان به وى را، از هر حیوانى یک جفت را سوار بر کشتى کرد و نجات داد و بقیّه همگى گرفتار طوفان شده، و در آب غرق شدند.

(1). سوره هود، آیه 36.
(2). سوره هود، آیه 37.
(3). سوره هود، آیه 38 .
(4). سوره نوح، آیه 26 و 27.