امتحانات الهى
امتحانات الهى از بندگان براى کشف مجهولات نیست; بنابراین، اگر کسى تصوّر کند که خداوند از باطن افراد آگاه نیست و به قصد اطّلاع و آگاهى از باطن انسان ها آنها را آزمایش مى کند این تفکّر اشتباه است و خداوند عالم بر همه چیز است. در نماز غفیله مى خوانیم: هر برگى از هر درختى در هر نقطه اى از نقاط دنیا بیفتد خداوند از آن آگاه است. (وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَة إِلاَّ یَعْلَمُهَا)(1) علاوه بر این، در زیر این زمین ها در صحراها و بیابان ها دانه هاى فراوانى است که در شرایط مناسب آب و هوایى گیاهان و درختان مختلفى از آن مى روید، خداوند متعال نسبت به آن نیز آگاه است (وَلاَ حَبَّة فِى ظُلُمَاتِ الاَْرْضِ)(2) خداوندى که چنین علم وسیع و گسترده اى دارد چیزى از او پنهان نیست، که با آزمایش و امتحان به آن پى ببرد. پس هدف از آزمایشات و امتحانات الهى چیست؟
امتحانات پروردگار براى پرورش انسان هاست. معروف است که فولاد را زیر فشار آتش با دماى بالا قرار مى دهند تا آبدیده شود و تکامل پیدا کند. انسان ها نیز در کوره هاى آزمایشات الهى آبدیده مى شوند و تکامل پیدا مى کنند. حضرت على(علیه السلام) در کلام معروفش مى فرماید: «درخت بیابانى چوبش محکم تر و شعله اش فروزان تر است (ان الشجرة البریه اصلب عوداً وابطاء خموداً) ولى درختانى که در لب جوى آب پرورش یافته اند و هیچ زحمتى متحمّل نمى شوند و احساس تشنگى نمى کنند، چوب هاى سستى دارند و هیزم آن آتش قابل ملاحظه اى ندارد. آرى، امتحانات الهى انسان را همچون فولاد آبدیده، و همانند درختان بیابان مقاوم، صبور و پرمنفعت مى کند. ولى همان طور که قبلاً اشاره شد امتحانات پروردگار سه تفاوت عمده با سایر امتحانات دارد: اوّلاً: از نظر زمانى بسیار گسترده است; از لحظه بلوغ تا دم مرگ. ثانیاً: مادّه امتحانى خاصّى ندارد و ممکن است خداوند انسان را به هر چیزى امتحان کند. ثالثاً: هیچ استثنایى ندارد، پیامبران و اولیاء الله نیز امتحان مى شوند و امتحانات آنها به مراتب سخت تر است.

(1). سوره انعام، آیه 59.
(2). سوره انعام، آیه 59.